Kaynak	Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı	Sayı	28890
Yayım Tarihi	22/01/2014	Yürürlüğe Giriş Tarihi	22/01/2014
Özet		Resmi Gazete Sayısı	28890

Türk Petrol Kanununu  Uygulama Yönetmeliği (22.01.2014 T. 28890 R.G.)
 

 

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından:

TÜRK PETROL KANUNU UYGULAMA YÖNETMELİĞİ

(22.01.2014 T.  28890  R.G.)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç ve  Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve  kapsam

MADDE 1 – (1)  Bu Yönetmeliğin amacı, 30/5/2013 tarihli ve 6491 sayılı Türk  Petrol Kanununun uygulanmasıile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.

(2) Bu Yönetmelik, petrol arama ve işletme ruhsatı, araştırma  izni işlemlerine yönelik; görev, yetki, hak ve yükümlülüklere,  başvurulara, ruhsatlandırmaya, tescil ve ilana, raporlara, saha  verilerinin toplanmasına arşivlenmesine ve pazarlanmasına,  petrol haklarının devrine, teminatlara, devlet hissesine,  kullanma hakkına, tesislerin kaldırılmasına, vergilendirmeye,  iktisadi kıymetlere, sermaye ve kâr transferine, malzeme ithalat  ve ihracatına, Genel Müdürlüğe yapılacak bildirimlere, mali  yeterlilik, iş ve  yatırım programı değerlendirme  kriterlerine, faaliyetlerin incelenmesi ve denetlenmesine,  Kanunun uygulanmasıyla ilgili diğer hususlara ilişkin usul ve  esasları kapsar.

Dayanak

MADDE 2 – (1)  Bu Yönetmelik, 6491 sayılı Türk  Petrol Kanununun 25 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1)  Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;

a) Arama: Araştırma, arama sondajı, tespit sondajı ve  araştırma sondajının hepsini,

b) Arama giderleri: Ekonomik ömrü bir  yıldan fazla olan malzeme ve tesisat giderleri hariç, arama  faaliyetleri için yapılan masrafları,

c) Arama ruhsatı: Kanuna göre verilen petrol arama ruhsatını,

ç) Arama sahası: Bir arama ruhsatının kapsadığı sahayı,

d) Arama sondajı: Petrol bulmak amacıyla yapılan sondajları,

e) Araştırıcı: Araştırma izni sahibini,

f) Araştırma: Petrol aramak üzere  arazinin, yerden ve havadan topografik, jeolojik, jeofizik,  jeokimyasal ve benzeri yöntemlerle veri toplanarak incelenmesi,  arama sondajları hariç jeolojik  bilgi edinmek için sondajlar yapılmasıişlemlerini,

g) Araştırma izni: Sınırları belli  bir alanda araştırma yapmak üzere  Genel Müdürlükçe verilen izni,

ğ) Araştırma sondajı: Araştırma sahasında jeolojik bilgi edinmek  amacıyla yapılan sondajları,

h) Atık: Her türlü petrol  işlemi sırasında ve sonunda oluşabilen, bünyelerindeki fiziksel,  kimyasal, bakteriyolojik özellikleri  nedeniyle karıştıkları alıcı ortamların  bileşimi ve özelliklerinin  değişmesine yol açarak dolaylıve doğrudan zararlara neden  olabilen ve ortamın kullanım potansiyelini etkileyebilecek katı,  sıvı ve  gaz halindeki maddeleri,

ı) Atık su: Arama ve üretim  faaliyetleri sırasında, petrol ile birlikte ya da bağımsız  olarak gelen suyu ve atıkların sıvı fazını,

i) Atık su enjeksiyonu: Atık suyun tatlı su  kaynaklarında ya da tatlı su  içeren formasyonlarda yeterli koruma sağlayan bir geçirimsiz  tabaka ile ayrılmış tatlı su üretmeyen  rezervuara basılmasını,

j) Bakan: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanını,

k) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,

l) Boru hattı inşa  izni: Petrol üreticisinin, ürettiği  petrolü nakletmek üzere,  petrollü saha  içindeki toplama hatlarıyla en yakın rafinerilere ya da ana  iletim hatlarına ve satış noktalarına  kadar inşa edeceği bağlantı hatları için  Genel Müdürlükçe verilecek izni,

m) Bölge: Kara ve deniz bölgelerini, deniz bölgeleri ise  karasuları içi  ve karasuları dışını,

n) Buharlaştırma: Üretilen  atık suyun havuzlarda toplanarak buharlaştırılmasını,

o) Devlet hissesi: Üretilen  petrol üzerinden  Devlete verilecek hisseyi,

ö) Doğal gaz: Yerden çıkan  veya çıkarılabilen  gaz halindeki doğal hidrokarbonları,

p) Enjeksiyon kuyusu: Atık suyun tahliye edilmesi veya üretimi  artırmak amacıyla kullanılan kuyuyu,

r) Enjeksiyon sondajı: Enjeksiyon kuyusu olarak kullanılmak  amacıyla yapılan sondajı,

s) Gaz hidrat: Deniz tabanında yer alan su buzunda hapsedilmiş doğal  gazı,

ş) Geleneksel olmayan kaynakların aranması ve üretilmesi: Şeyl  gazı, şeyl  petrolü, geçirimsiz formasyon gazı, gaz hidratlar ve bitümlü kayaçlar  gibi geleneksel olmayan kaynakların, doğrudan türediği kaynak  kayada aranması veüretiminin  yapılmasını,

t) Geliştirme: Petrollü arazinin  değerlendirilmesi için gerektiği kadar kuyu açılmasını, yer üstü tesislerinin,  taşıma hatlarının ve yer üstü depolarının  kurulmasını,

u) Genel Müdür: Petrol İşleri  Genel Müdürünü,

ü) Genel Müdürlük: Petrol İşleri  Genel Müdürlüğünü,

v) Ham petrol: Yerden çıkan  veya çıkarılabilen  sıvı haldeki  doğal hidrokarbonları,

y) İş ve  yatırım programı: Ruhsat başvurularında, ruhsat temditlerinde  verilecek olan, ruhsat sahasında yıllar bazında yapılması taahhüt  edilen arama ve üretim  faaliyetlerine ilişkin detaylı çalışma  ve mali yatırım programını,

z) İşletme  ruhsatı: Bu Kanuna göre belirlenen alanda üretim  faaliyeti yapılması için  verilen izin belgesini,

aa) İşletmeci: İşletme  ruhsatı sahibini,

bb) İyiniyet:  Bir petrol işleminin yapılmasında, petrol endüstrisinin  gerektirdiği gayret, ehliyet, tedbirlilik, verimlilik ve  basireti,

cc) Kanun: 6491 sayılı Türk  Petrol Kanununu,

çç) Kaynak dosya: Başvuru ve hak sahipleri ile ilgili bilgi ve  belgelerin yer aldığı güncel  dosyayı,

dd) Keşif: İşletmeye  elverişli bir petrol birikiminin bulunmasını,

ee) Kullanma hakkı: Bir petrol işlemi ile ilgili araziyi  kiralama ve bu arazi üzerinde  tesisi mümkün olan intifa ve irtifak haklarını,

ff) Malzeme: Petrol işleminde kullanılmak üzere  petrol akaryakıt, ham, yarı mamul  veya mamul tüm maddeler, eşya, donanım, alet, edevat, makine,  nakil ve diğer vasıtalar ile bunlara ait yedek parçaları,

gg) Müşterek temsilci: Aynı petrol  hakkına hisselerle ortak olan veya petrol hakkı üzerinde  hak sahipliği petrol siciline tescil edilen tüzel kişilerin, söz  konusu petrol hakkı ile  ilgili kanuni işlemlerini yürütmek üzere  müştereken tayin ettikleri kanuni temsilciyi,

ğğ) Operatör: Bir arama ruhsatı veya  işletme ruhsatında müştereken petrol hakkı sahibi  olan şirketlerin  aralarında yapacakları ve  Genel Müdürlük tarafından da onaylanan bir anlaşmaya göre tüm bu şirketler  adına petrol işlemlerini yürütecek, ilgili ruhsatta hisse veya  hak sahibi olan şirketi,

hh) Petrol: Ham petrol ve doğal gazı,

ıı) Petrol birimi: 15,5 santigrat derecede ve 1 atmosfer basınç altında ölçülen  158,984 litre (bir varil) ham petrolü veya  15,5 santigrat derecede ve 1 atmosfer basınç altında ölçülen  1 metreküp doğal gazı,

ii) Petrol bulgusu: Sondajlı arama  faaliyetleri sırasında tespit edilen petrol varlığını,

jj) Petrol hakkı: Araştırma izni, arama ruhsatı veya  işletme ruhsatından doğan haklardan herhangi birini,

kk) Petrol işlemi: Arama, üretim  ile yurt içinde üretilen  petrolün satılmasını, bu işlemlerden herhangi biri için lüzumlu  enerji ve su tesisleri ile üretilen  petrolün saha içinde veya ana iletim hattı veya  yakınındaki rafineriye veya doğal gazın serbest tüketiciye  teslimine kadar taşınmasını sağlayan  boru hatlarının, bina, kamp ve diğer tüm tesislerle teçhizatın  inşasını, kurulmasını ve  işletilmesini ve bu faaliyetlere ilişkin mali, ticari ve idari  faaliyetleri,

ll) Petrol işleminde kullanılacak petrol: Petrol hakkı sahibinin  kendi ürettiği  petrolden, piyasa faaliyetlerinin sübvanse edilmesine yol  açmayacak şekilde  petrol işlemlerinin daha verimli ve kısa sürede yapılabilmesi  için gerekli olan ve Genel Müdürlüğün uygun göreceği miktardaki  petrolü,

mm) Petrol sicili: Araştırma izni, arama ve işletme ruhsat  başvuruları, bunların sonuç ve  kararları ile  verilmişolan petrol haklarına ilişkin Genel Müdürlükçe tutulması gereken  kayıtları,

nn) Petrollü arazi: İşletmeye  elverişli miktarda bir petrol varlığının belirlendiği arz  parçasını,

oo) Piyasa fiyatı: Bir petrol birimi üzerinden üretilen  ham petrolde varil başına 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılıPetrol  Piyasası Kanununun  10 uncu maddesinde düzenlenen yerli ham petrolün piyasa  fiyatını, doğal gazda ise dağıtımşirketlerine veya serbest  tüketicilere yapılan satış fiyatını,

öö) Ruhsat: Arama veya işletme ruhsatını,

pp) Sermaye mevcutları: 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi  Usul Kanununda değerleme ölçüleri  gösterilen ekonomik işletmelere dâhil kıymetler ile ilgili  petrol hakkı sahibinin  aynı Kanun  hükümleri gereğince sermaye hesabına alıp aktifleştirdiği arama  giderleri, sondaj ferî giderleri  ve yurt ekonomisi yönünden verimi olmayan kuyuların açılma  giderlerini,

rr) Sermaye mevcutları esası:  Petrol hakkı sahibinin,  Türkiye’deki petrol işlemi ile ilgili olarak kullanmaya tahsis  ettiği sermaye mevcutlarının 213 sayılı Vergi  Usul Kanununa göre hesaplanmış kıymetini,

ss) Sondaj ferî giderleri:  Ekonomik ömrü bir  yıldan fazla olup tesis edilmemiş veya  kullanılmamış olan  veya tesisinden veya kullanılmasına başlanmasından itibaren bir  yıl sonunda kullanılabilecek durumda olan veya hurda halinde  olan tesisat veya malzeme masrafları hariç olmak üzere  kuyu açma, temizleme, derinleştirme, bitirme veya bu işlemlere  hazırlık için ve bunlara ilişkin olarak yapılan tüm işçilik,  yakıt, tamir, bakım, nakliye, ikmal, kira ve malzeme  masraflarını,

şş) Tebligat: Başvuru ve hak sahiplerine veya bunların kanuni  temsilcilerine, Kanun ve Yönetmelik hükümleriçerçevesinde  yapılan bildirimleri,

tt) Tehlikeli fiil: Petrol işleminin yapılmasında, bunların  yapıldığı mahalde  veya yakınında bulunan bir kimseninölümüne, sakatlanmasına veya  sağlığının bozulmasına, çevrenin  kirlenmesine, 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür  ve Tabiat Varlıklarını Koruma  Kanunu kapsamındaki varlıkların veya yerlerin tahribine veya yok  olmasına sebep olan veya olabilecek nitelikte bulunan bir fiil  veya ihmali,

uu) Tesis sorumlusu: Petrol işleminin, tesis ve çevresinde  ilgili mevzuatlara uygun olarak yürütülmesinden sorumlu olan ve  petrol hakkı sahibinin  yükümlülüklerinin yerine getirilmesi hususunda yapılacak  denetimlerde o tesiste yürütülen petrol işlemiyle ilgili her  türlü bilgi  ve belgeyi denetçilere hazırlamak ve sunmakla görevli kişiyi,

üü) Tespit sondajı: Keşif yapılan bir petrollü arazinin  boyutlarını tespit  etmek amacıyla açılan ve Genel Müdürlüğün onay verdiği teknik  kriterler dâhilinde açılması gereken  sınırlı sayıdaki  sondajı,

vv) Türkiye arazisi: Türkiye Cumhuriyetinin topraklarını, iç sularını,  kara sularını ve  bunların ötesinde  sınırlarıuluslararası hukuka  uygun biçimde belirlenmiş kıta  sahanlığı ve  münhasır ekonomik bölge alanlarını,

yy) Ülke  ekonomisi yönünden verimli olmayan kuyuların açılma ve terk  giderleri: Sondaj aletleri ve benzeri teçhizat hariç olmak üzere  sondaj ferî giderleri  ile üretim  bakımından ekonomik olmayan kuyuların açılmasında kullanılan  veya gerekli olan herhangi bir maddi ekonomik değer için yapılan  giderleri,

zz) Üretim: Üretim  sondajı ve  geliştirme faaliyetlerini, petrolün çıkarılmasını, ön  işlenmesini, saha dâhilinde veya civarında depolanmasını, bu  depolara, iletim hattına veya rafineriye boru hattı ve  diğer vasıtalarla taşınmasını,

aaa) Üretim  artırma yöntemi: Üretim  yapılan bir sahada, rezervuardaki petrolün akışkanlığını artırmak  ve/veya azalmakta olan rezervuar enerjisinin artırılması amacıyla  itim desteği sağlanarak ilave üretim  elde etmek üzere  kullanılan metotları,

bbb) Üretim  sahası: Arama ve işletme ruhsatı içindeki  petrollü araziyi,

ccc) Üretim  sondajı: Petrollü arazide üretim  amacıyla kuyu açılmasını,

ççç) Yatırım teminatı: Arama ruhsatı başvurusu  sahibinden sunmuş olduğu  iş ve  yatırım programı için  gerekli olan, mali yatırım tutarı üzerinden  alınması gereken  teminatı,

ddd) Yastık gazı: Yeraltı gaz  deposunun depolama faaliyetine hizmet edebilmesi için  rezervuarlarda asgari tutulması gereken, üretilmeyen  yerindeki gazı,

eee) Yeraltı doğal  gaz depolama tesisi: İşletmecinin üretmiş olduğu  ya da dışarıdan temin ettiği gazı kendi  petrol rezervuarlarında depolamaya mahsus tesisi,

fff) Yerleşik temsilci: Petrol hakkı sahibi şirketin  kanuni temsilcisi olarak Türkiye’de ikamet eden ve petrol hakkı sahibinin  kanuni sorumluluğunu taşıyan şahsı,

ggg) Yüklenici: Petrol işlemleri ile ilgili olarak petrol hakkı sahibine  bir sözleşme karşılığı mal  veya hizmet veren gerçek veya tüzel kişilere veya bunların  oluşturduğu ortakları,

ğğğ) Zarar ziyan teminatı: Petrol işlemi esnasında ortaya çıkabilecek çevreye,  can ve mal emniyetine, üçüncüşahıslara  verilebilecek zarar ve ziyanı karşılamak üzere  başvuru sahibinden alınan teminatı,

hhh) Zayi petrol: Petrolün çıkarılması,  taşınması, depolanması ve özel  işleme tabi tutulması esnasında  her birüretim sahasındaki toplam üretimin  azami binde beşini geçmeyen miktardaki petrolü,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Yetkiler

Bakan

MADDE 4 – (1)  Bakan, Kanunun kendisine verdiği görevi yaparken gerekli gördüğü her  türlü soruşturmayıyapmaya  veya yaptırmaya; delilleri tetkike ve soruşturma ile ilgili  petrol hakkı sahiplerinin  bütün işlem, hesap ve kayıtlarını tetkike,  petrol işlemi ve tesisatını denetlemeye  yetkilidir.

Genel Müdürlük

MADDE 5 – (1)  Genel Müdürlük Kanunun uygulanmasından sorumludur.

(2) Kanun ve bu Yönetmeliğe göre yapılması gereken  her türlü tebliğ,  ilan ve tescil işlerini yapar.

(3) Kanunun ve bu Yönetmeliğin Resmî Gazete’de  yayımlanmasını zorunlu  saydığı işlemler  dışında kalanlardan hangilerinin Resmî Gazete’de  ilan edileceğini, hangilerinin diğer usullerle tebliğ edileceğini  belirler.

(4) Kanunun ve bu Yönetmeliğin, yapılmasını diğer  kurum ve kuruluşlara bıraktığı işlerin  süratle yürütülmesi için bu makamlarla işbirliği ve  koordinasyonu sağlar.

(5) Başvuru sahipleri ile petrol hakkı sahiplerinin  verecekleri dilekçe, rapor, harita, numune, beyanname, form ve  benzeri belgeler ile bildirimlere ilişkin düzenlemeleri yapar.

(6) Başvuranlara veya petrol hakkı sahiplerine  bildirmek istediği her türlü karar,  davet, duyuru veya genelgeleri yazılı olarak  ve 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat  Kanunu hükümlerine göre bildirir. Yapılacak bu tebligatlar için  Kanunda ve bu Yönetmelikte özel  bir süre gösterilmemişse, konunun özelliğine  göre uygun süreler belirleyerek ilgililerden bu sürelere  uyulmasını ister.

(7) Bu Kanunun amacına uygun olarak petrol varlığının  korunmasına, savurganlığın önlenmesine,  petrol sahalarının iyiniyetle işletilmesinin yanı sıra  iş sağlığı ve  güvenliğinin sağlanması ile çevrenin  korunmasına ilişkin hak sahiplerince mevzuat hükümleri çerçevesinde  alınan önlemleri  izlemeye, denetlemeye ve uygunsuzlukların bulunmasıhalinde  giderilmesini sağlamaya yetkilidir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Petrol Hakları Başvuru  Usul ve Esasları, İlk  Başvuru,

Kaynak Dosya, Başvuru, İnceleme  ve Değerlendirme, Sonuçlandırma

İlk başvuru

MADDE 6 – (1)  Kanunda öngörülen  bir hakkın kazanılması için  492 sayılı Harçlar  Kanununa göre belirlenen gerekli başvuru harcı yatırılarak  ek-1’de yer alan başvuru formu ile;

a) Araştırma izni için ek-2, ek-3 ve ek-7’deki,

b) Arama ruhsatı için  ek-2, ek-4, ek-7 ve ek-8’deki,

c) İşletme  ruhsatı için  ek-2, ek-5, ek-7 ve ek-9’daki

formlarda belirtilen bilgi ve belgeleri ek-6’ya uygun  hazırlayarak, bir asıl ve bir suret olmak üzere  Genel Müdürlüğe doğrudan veya Genel Müdürlük internet sayfasında  yayımlanan başvuru formu ile internet ortamında başvurulur.

(2) Başvuru sahibi yabancı bir şirket  ise Türkiye’de tescil edildiğine dair bilgi ve belgeleri petrol  hakkı sahibi  olmasını izleyen  altmış gün  içinde verir.

Kaynak dosya

MADDE 7 – (1) Şirketler  ilk başvuru esnasında ek-2 formda istenen bilgi, belge ve  dokümanları içeren  kaynak dosyayı Genel  Müdürlüğe verir. Kaynak dosyada yer alan bilgi ve belgelerdeki  değişikliklerin otuz gün içinde Genel Müdürlüğe bildirilmesi  zorunludur.

Petrol hakkı sahibinin  yapacağı başvurular

MADDE 8 – (1)  Kanunda öngörülen  bir hakkın edinilmesinden sonra, araştırma izni, arama ve  işletme ruhsatıbaşvuruları ile  mevcut ruhsatlara ilişkin; süre uzatımları, hisse devri, hak  tesisi, kamulaştırma ve kullanma hakkı, saha terk, kısmi terk,  sahaya ilave hususlarında Genel Müdürlüğe ek-10’da örneği  verilen dilekçe ile

a) Araştırma izni için ek-3 ve ek-7’de,

b) Arama ruhsatı için  ek-4, ek-7 ve ek-8’de,

c) İşletme  ruhsatı için  ek-5, ek-7 ve ek-9’da,

ç) Süre uzatımı için  ek-11’de,

d) Hisse devri ve hak tesisi için ek-12’de,

e) Kamulaştırma ve kullanma hakkı için  ek-13’te,

f) Kısmi terk ve ilave için ek-14’te

belirtilen bilgi ve belgeler ek-6’ya uygun hazırlanarak  başvurulur.

(2) Kara ve karasuları içi  arama ruhsat sahasına yapılacak kısmi terk veya ilaveler aynı 1/50.000 ölçekli  pafta içinde kalmak şartıyla  1/25.000 ölçekli  pafta bazında yapılır.

(3) Münhasır ekonomik bölge sınırları içinde  arama ruhsat sahasına yapılacak kısmi terk veya ilaveler bir  derecelik alan içinde kalmak şartıyla  1/100.000 ölçekli  pafta bazında yapılır.

(4) İşletme  ruhsatına yapılacak olan kısmi terk ve ilaveler 1/50.000 ölçekli  pafta içerisinde kalmak şartıyla  1/25.000 ölçekli  paftalar içinde doğu-batı, kuzey-güney yönünde dörtkenardan  oluşacak şekilde  yapılır.

İnceleme ve değerlendirme

MADDE 9 – (1)  Arama ruhsatının alınması için  açık bir sahaya yapılan ilk başvurunun kapsadığı alan  ResmîGazete’de ilan edilir.

(2) Bu başvuru ve aynı sahayı tamamen  kapsayan diğer başvurulara ilişkin iş ve  yatırım programları en  geçdoksanıncı gün  mesai bitimine kadar kapalı zarfta  Genel Müdürlüğe verilir. Genel Müdürlüğe verilen iş ve  yatırım programları bu  süre zarfında gizli tutulur. İş ve  yatırım programlarına ilişkin zarf başvuru sahibinin katılımıyla  açılır ve tutanağa bağlanır. Bu süre içerisinde aynı arazi  parçasını kısmen  kapsayan arama ruhsatı başvuruları ile  doksan günden sonra aynı sahaya  yapılan başvurular değerlendirmeye alınmaz. Genel Müdürlükçe  mevzuata uygun olarak eksiksiz yapıldığı saptanan  başvurular incelemeye alınır.

(3) Başvurularda öncelikle  ruhsat sahasında taahhüt edilen iş ve  yatırım programı ve  bu programın yıllar bazında gerçekleştirme planı dikkate  alınır. Verilen iş ve  yatırım programının petrol endüstrisinin gereklerine uygunluğu  aranır. Başvurunun değerlendirilmesinde şirketin;  mali gücü, teknik kapasitesi, insan kaynakları yeterliliği,  sektördeki tecrübesi, varsa faaliyet gösterilen diğer  sektörlerdeki başarısı dikkate  alınır.

(4) Aynı sahaya  birden fazla başvuru yapılması durumunda  verilen iş ve  yatırım programının bu Kanundaöngörülen amaçlara uygunluğu göz önünde  bulundurulur.

(5) Taahhüt edilen yatırımların gerçekleştirilebilmesi amacıyla  gerekli olan mali kaynak için öncelikle şirketin öz  kaynaklarına bakılır. Öz  kaynaklarının yetmediği durumlarda ilave mali kaynak  gösterilmesi zorunludur.

(6) Mali yeterlilik için şirketin  gayrimenkulleri, menkulleri, banka mevduatı, hisse senedi,  ortaklık payı, sermaye piyasası araçları,  iş makineleri  ve taşıt araçları gibi  varlıkları göz önünde  bulundurulur.

(7) Bir ruhsat başvurusu için verilen yatırım tutarının  değerlendirilmesinde başvuranın varsa sahip olduğu ruhsatları için  taahhüt ettiği yatırım tutarı ve  gerçekleşme durumu dikkate alınır.

(8) Ruhsat başvurusunun inceleme ve değerlendirmeye alınması,  ruhsat almaya hak kazanıldığı anlamınıtaşımaz.

(9) İncelemenin  sonuçlandırılabilmesi için başvuru sahibinden, ihtiyaç duyulması halinde  mali gücü, teknik kapasitesi, insan kaynakları yeterliliği,  sektördeki tecrübesi, varsa faaliyet gösterilen diğer  sektörlerdeki başarısınıgösteren ek bilgi ve belgeler ayrıca  istenebilir. Başvuru sahibi veya yetkili temsilcisi görüşmeye çağrılabilir.

Başvuruların sonuçlandırılması

MADDE 10 – (1)  Başvurular arasından uygun bulunarak ruhsat verilmesine karar  verilen başvuru sahibi, Kanunun 22 nci maddesinin sekizinci  fıkrası gereğince  vermesi gereken zarar ziyan teminatını, kararın kendisine  tebliğedilmesinden itibaren en geç on  beş gün  içinde Genel Müdürlüğe verir.

(2) Zarar ziyan teminatının belirtilen sürede verilmemesi veya  eksik verilmesi durumunda, başvuru sahibi talebinden vazgeçmiş sayılır.  Genel Müdürlük aynı ruhsatı varsa  bir sonraki sırada yer alan başvuru sahibine teklif edebilir.  Kanunda Bakanlar Kurulunun yetkisine giren yerlerdeki  başvurulara da aynı işlem  uygulanır.

(3) Başvurunun reddedilmesi durumunda ret gerekçeleri bu  Yönetmeliğin tebligat hükümlerine göre ilgiliye tebliğedilir.

(4) Kararın Resmî Gazete’de  yayımlanmasından itibaren Kanunun 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince  vermesi gereken yatırım teminatını otuz  gün içinde verir. Aksi halde ruhsat iptal edilir.

Hak ve yükümlülükler

MADDE 11 – (1)  Ruhsat ve izin sahibi, Kanun ve bu Yönetmelikte yer alan hak ve  yükümlülüklere ilave olarak;

a) Petrol işlemlerine ilişkin taahhütlere girişmek,

b) Faaliyetlerini yüklenicileri aracılığı ile  yürütmek,

c) Faaliyetleri için gerekli olacak tesislerin tasarım, yapım ve  işletimine ilişkin olarak mevzuatta belirlenen usul ve esaslara  uymak,

ç) Petrol işlemleri esnasında her türlü tehlikeli  fiilden kaçınmak, oluşması muhtemel  tehlikeli durumlar için gerekli tedbirleri almak ve istenmeyen  durumları en  kısa sürede gidermek,

hak ve yükümlülüklerine sahiptir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Petrol Sicili Kayıt Düzeni, Tescil ve İlan

Petrol sicili kayıt düzeni

MADDE 12 – (1)  Genel Müdürlük petrol haklarına ilişkin olarak bir sicil tutar.  Sicil kayıtları petrol  haklarına ilişkin başvurular, arama ruhsatı, işletme ruhsatı ve  araştırma izni ile bunlar üzerinde  yapılacak devirler her türlü kayıt  ve konulacak şartlar,  haklar ve kısıtlar Genel Müdürlüğün belirleyeceği usulde  tutulur.

Petrol sicilinin geçerliliği ve belgelerin muhafazası

MADDE 13 – (1)  Petrol sicil kayıtları elektronik  ortamda tutulur. Petrol sicilindeki kayıtlar aleni olup aksi  sabit oluncaya kadar geçerlidir. Petrol haklarının edinilmesi  esnasında ve sonrasında Genel Müdürlüğe verilen belgeler, petrol  hakkının sona ermesinden itibaren araştırma izinlerinde üç yıl,  arama ruhsatında beş yıl,  işletme ruhsatında ise on yıl süre ile muhafaza edilir. Bu  sürelerin sonunda ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılır.

(2) Hak sahiplerine hakkın niteliğini ve geçerliliğini gösteren,  ek-15, ek-16 ve ek-17’de yer alan formlara uygun Genel  Müdürlükçe onaylanmış belge  verilir.

(3) Genel Müdürlükçe tescil edilmiş bir  petrol hakkı sahibinin  sermayesinde kontrolün değişimine yol açabilecek her türlü hisse  devir işlemleri Bakanlığın ön  iznine tabidir. Petrol hakkı sahibi şirketin  sermayesinde kontrol değişimine yol açacak bu gibi durumlarda  hisse devrinin tarafları aynı anda  konu ile ilgili olarak Genel Müdürlüğe gerekçeleri belirtilmek  suretiyle müracaat eder. Genel Müdürlük gerekli  değerlendirmeleri yaparak kendi görüşünü de  bildirmek suretiyle Bakan onayına sunar. Talebin, Bakan  tarafından uygun görülmesi halinde ilgili şirketlere  tebliğ edilir.Ön  iznin alınmasını müteakip  sermaye kontrol değişimine ilişkin devirler altmış gün  içinde ilgili şirketlerce  gerçekleştirilerek gerekli belgeler Genel Müdürlüğe gönderilir.

İlan edilecek hususlar ve tebligat

MADDE 14 – (1)  Resmî Gazete’de  ilan edilecek hususlar şunlardır:

a) Açık olan bir arama sahasına yapılan ilk arama ruhsat  başvurusu,

b) İşletme  ruhsat başvurusu,

c) Araştırma izni, arama ruhsatı ve  işletme ruhsatı verilişine  ilişkin kararlar,

ç) Kamulaştırma ve kullanma haklarına ilişkin alınan kararlar,

d) Arama ve işletme ruhsatları süre  uzatımları,

e) Açık artırmaya çıkarılacak  işletme sahalarına ilişkin hususlar,

f) Ruhsatlardaki terk, kısmi terk ve ilave başvuruları ve  nihayetlenmeleri,

g) Ruhsatların devri ve bunlar üzerinde  tesis edilecek hak ve kısıtlamalara ilişkin kararlar,

ğ) Genel Müdürlükçe yayımlanması uygun  görülen diğer hususlar.

Yukarıdaki hususlar başvuru ya da karardan itibaren on beş gün  içerisinde Resmî Gazete’de  ilan edilir. İlanların  Resmî Gazete’de  yayımlanma tarihi başvuru ya da hakkın geçerlilik tarihi  sayılır.

(2) Genel Müdürlükçe bu Kanun ve bu Yönetmelik hükümleri  uyarınca Resmî Gazete’de  ilan edilen arama ruhsatı ve  işletme ruhsatı verilmesine  ya da reddine ilişkin kararlar yerleşik temsilci ve/veya  müşterek temsilciye tebliğedilir. Yapılan bu tebligat petrol  hakkı sahibine  yapılmış sayılır.

(3) 7201 sayılı Tebligat  Kanununun 7/a maddesine göre elektronik yolla da tebligat  yapılabilir. Elektronik yolla yapılan tebligat, muhatabın  elektronik adresine ulaştığı tarihi  izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Araştırma İzni,  Arama ve İşletme  Ruhsatı

Araştırma iznine ilişkin usul ve esaslar

MADDE 15 – (1)  Araştırma izni için talepte bulunulması halinde  Genel Müdürlük ve başvuru sahibi arasında Kanunun 5 inci  maddesinde belirtilen hususları gerçekleştirmek üzere  Genel Müdürlük tarafından hazırlanacak bir sözleşme kapsamında  araştırma izni verilir.

(2) Yapılacak sözleşmenin içeriğinde; izin süresi, araştırmacı tarafından  yapılacak saha faaliyetlerinin niteliği, yöntemi ve uygulama  programı, izin sahibinin hak ve yükümlülükleri, izin verilen  alandaki verilmiş ya  da verilecek petrol haklarının korunması ve önceliğine  ilişkin hususlar ile izin kapsamında elde edilecek saha  verilerinin bir kopyasının Genel Müdürlüğe ne kadar sürede ve  nasıl teslim edileceği, verilerin yurt dışına ihracı ve  mutabık kalınacak diğer hususlar yer alır.

(3) Genel Müdürlük araştırmacıyla yaptığı sözleşmenin  yürürlük tarihinden itibaren otuz gün içerisinde araştırma  iznine konu olan bölgenin bir başka arama ya da işletme  ruhsatını içermesi  durumunda ruhsat sahibine ilgili sözleşme hakkında bilgi verir.

(4) Talep sahibi, araştırma sahasının hektarı başına  bir defaya mahsus olmak üzere  elli kuruş öder.  Bu ücret  Kanunun 5 inci maddesindeki düzenleme doğrultusunda her yıl  Genel Müdürlükçe yeniden belirlenir. Alınacak ücret  sözleşme imzalanmadan önce  altmış günlük  değerlendirme süresi bitmeden Genel Müdürlüğün bağlı olduğu  ilgili saymanlık hesabına ödenir  ve ödemeye  ilişkin belge Genel Müdürlüğe verilir. Belirtilen sürede ödemenin  yapılmamasıdurumunda başvuru sahibi talebinden vazgeçmiş sayılır.

Arama ruhsatına ilişkin usul ve esaslar

MADDE 16 – (1)  Arama ruhsatı kara  ve deniz olmak üzere  iki bölgede verilir. Kıyı çizgisi  iki bölgenin doğal sınırını oluşturur.  Ruhsat süreleri karalarda beş, denizlerde ise sekiz yıldır. Bu  süreler ruhsatlardaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi  kaydıyla Kanunun 6 ncı maddesinde  yer alan hükümler doğrultusunda belirtilen sürelerle  uzatılabilir.

(2) Arama ruhsatlarının asgari ve azami büyüklükleri Kanunun 6  ncı maddesinin  ikinci ve üçüncü fıkralarında  düzenlendiği şekilde  kara ve karasuları içerisinde  1/50.000 ölçekli  paftalar ve bu paftalar içerisindeki 1/25.000 ölçekli  paftalar, karasuları dışı münhasır  ekonomik bölgelerde ise 1 derecelik alanlar ile bu alanlar  içerisinde kalan 1/100.000ölçekli paftalar ile sınırlıdır.

(3) Ruhsatların birbiri ile komşuluğunda; kıyılarda kıyı çizgisi,  karasuları içi  ile karasuları dışındaki  alanlarda; 20/5/1982 tarihli ve 2674 sayılı Karasuları Kanunu  ve 29/5/1982 tarihli ve 82/4742 sayılı Bakanlar  Kurulu Kararı ile  belirlenen sınırlar, diğer yerlerde ise ruhsat alanlarının  kuzey-güney ve doğu-batı yönündeki  kendi pafta ve derece kenarları esas  alınır.

(4) Petrol hakkı sahibinin  süre bitiminden en az altmış gün önce  süre uzatımı talep  etmesi halinde, ruhsatınönceki dönemlerinde taahhüt edilen iş ve  yatırım programının gerçekleşme durumu dikkate alınarak, Kanunun  6 ncımaddesinin altıncı ve  yedinci fıkralarında belirtilen sürelerle iş ve  yatırım programını ve  buna karşılık gelen teminatınıvermesi şartıyla,  süre uzatımı yapılabilir.

(5) Arama ruhsatı müracaatında  Genel Müdürlüğe iş ve  yatırım programı taahhüt  edilir. Verilecek işprogramında; evvelce başvuru sahasında varsa  yapılmış çalışmaların  derlenmesi ve yorumlanması, gravite, manyetik, sismik çalışmaları,  detay saha jeolojisi, jeokimya, sondaj çalışmalarına  ilişkin bilgiler verilir. Bu bilgilerde çalışmanın  miktarı, süresi ve birim maliyetlere yer verilerek yatırım  teminatına esas olacak toplam yatırım miktarı belirlenir.  Söz konusu çalışmalarla  ilgili beyan edilen yatırım tutarının gerçekçi olmadığının  tespit edilmesi durumunda Genel Müdürlük başvuru sahibinden  petrol endüstrisinin gerektirdiği bilgi ve teknoloji kullanımını da  içerecek şekilde  güncel uygulamalarda ortaya çıkan  birim fiyatlar üzerinden  toplam yatırım tutarının düzeltilmesini talep eder.  Düzeltilmeyen iş ve  yatırım programı değerlendirmeye  alınmayarak gerekçesi ile birlikte başvuru sahibine iade edilir.

Petrol bulgusu ve keşif

MADDE 17 – (1)  Arama sondajı sırasında  tespit edilen petrol bulgusu sonrasında gerekli üretim  testleri yapılır. Arama kuyusunda test üretimi  sonucunda işletmeye elverişli bir petrol birikiminin bulunması halinde  keşif bildirimi ek-18’deki forma uygun olarak Genel Müdürlüğe  yapılır.

(2) Genel Müdürlük, keşif bildirimi ile birlikte verilecek bilgi  ve belgeleri inceleyerek; keşif bildirimi sonrasıyapılan üretimin  izlenmesi, kuyuda uzun süreli akış ve  basınç testlerinin  yapılması ve  bunun sonucunda keşfedilen petrol birikiminin ticari olarak  işletilip işletilmeyeceğine en geç altı ay  içinde karar vererek keşfi tescil eder veya reddeder. Keşif  tescil işlemi yapılmadıkça işletme ruhsatı başvurusunda  bulunulamaz.

(3) Keşfin tescil edilmesiyle birlikte arayıcı üretime  devam etmek, işletme ruhsatına esas teşkil etmek üzere  petrollü sahayı geliştirmek  ve ürettiği  petrolü satmakla  yükümlüdür. Bu kapsamda arayıcı petrollü sahada  gerçekleştireceği tespit çalışmalarının  detaylı bir  programını keşif  tescil tarihinden itibaren en geç altı ay  içerisinde Genel Müdürlüğe verir.

(4) Petrol hakkı sahibinin  talebi halinde, keşif tescili yapılan arama ruhsatının Kanunda  yer alan azami süresinin yukarıdaki üçüncü fıkrada  belirtilen işlemlerin yapılmasına yetmemesi durumunda Kanunun 6  ncı maddesinin  sekizinci fıkrasında belirtilen ilave süre uzatımı verilebilir.

İşletme ruhsatına ilişkin usul ve esaslar

MADDE 18 – (1) İşletme  ruhsatı keşif  tescili Genel Müdürlükçe onaylanmış ve  hudutları tespit  edilmiş belirli  bir petrollü arazi  için verilir. İşletme  ruhsatının büyüklüğü, başvuruda verilecek bilgilerin  değerlendirilmesi sonucunda, petrol rezervuarının yüzey  izdüşümünü içine  alacak şekilde  belirlenir.

(2) İşletme  ruhsatının büyüklüğü 1/50.000 ölçekli  pafta içerisinde kalmak şartı ile  1/25.000 ölçekli  paftalarda devlet ve bölge sınırları haricinde  doğu-batı, kuzey-güney yönlü dörtkenardan  oluşacak şekilde  petrollü arazinin  büyüklüğü dikkate  alınarak belirlenir. İşletme  ruhsatı dışında  kalan alan süresinin sonuna kadar arama ruhsatı olarak  devam eder. Arama ruhsatının süresinin bitiminde bu alan Kanunda  belirtilen ruhsatlandırma usullerine göre yeniden arama  ruhsatına konu edilir.

(3) Arama ruhsatından doğan işletme ruhsatı almak  için keşif tescili yapılmış petrollü arazi  için Genel Müdürlüğe müracaatta bulunulur. Usulüne uygun olarak  yapılan başvurular altmış gün  içinde sonuçlandırılır.

(4) İşletme  ruhsatı sahanın  rezerv, ekonomik ömrü, üretim  programı ve  verilecek iş ve  yatırım programı dikkate  alınarak yirmi yıl için verilir. İşletmecinin  ruhsat alanında üretimini  mücbir sebepler dışında kesintisiz olarak sürdürmesi esastır.  Aksi takdirde Kanunun 24 üncü maddesindeki  hükümler uygulanır.

(5) İşletme  ruhsatında ekonomik olarak üretimin  devam etmesi ve hak sahibi tarafından verilecek üretim  programının uygun görülmesi halinde ruhsat süresi onar yılı geçmemek üzere  iki kez uzatılabilir.

(6) İşletmeci,  Kanunun 8 inci maddesinin altıncı fıkrasının öngördüğü boru  hattı inşa  izni almak üzere  sahip olduğu petrollü saha  içerisinde gereken toplama hatlarıyla, en yakın rafineriye, ana  iletim boru hattına veya satışnoktalarına kadar inşa edilecek  bağlantı hatları için  ek-19’da belirtilen bilgi ve belgeler ile Genel Müdürlüğe  başvurur. Genel Müdürlük, doksan gün içerisinde başvuruyu  sonuçlandırır.

(7) Komşu ruhsatlarda olan petrol işlemlerinin birleştirilmesi  ile israfın önleneceği, üretimin  ve verimin artacağı, maliyetlerin azalacağı durumlarda;  işletmeciler, petrol işlemlerini birleştirebilirler. Bu maksatla  kendi aralarında yaptıkları operatörlük  anlaşması ile  Genel Müdürlüğe başvururlar. Genel Müdürlüğün uygun bulması halinde  petrol işlemleri birleştirilebilir.

(8) Aynı rezervuarın  birden fazla ruhsatta yer alması veya  ihtilaf olması durumunda öncelikle  ruhsat sahiplerinin aralarında anlaşması istenir.  Rezervuarın ruhsatlardaki uzanımının belirlenmesi, tarafların üzerinde  uzlaşacağı uzman  bir kuruluş tarafından  yapılır. Elde edilen sonuca uygun olarak, Genel Müdürlüğün  bilgisi dâhilinde rezervin paylaşımı belirlenir.

ALTINCI BÖLÜM

Bildirimler

Bildirim esasları

MADDE 19 – (1) İlgili  mevzuat uyarınca yapılacak bildirimler, petrol hakkı sahibinin  kanuni temsilcileri ya da vekilleri tarafından yazılı olarak  ve/veya elektronik ortamda yapılır. Bildirimlerde, bildirime  konu olan araştırma izni ile arama ve işletme ruhsatı,  bildirimin konusu ve bildirimde bulunan petrol hakkı sahibinin  adı/unvanı ile  imzasının yer alması gereklidir.

(2) Bildirime ilişkin yazı veya  eklerinde yabancı dille  yazılmış bilgi  ve belgelerin yer alması halinde,  bunların noterlere bağlı yeminli  tercüme bürolarınca yapılmış Türkçe  tercümelerine de yer verilir.

(3) Bildirimlerin zamanında gönderilmemesi veya eksik olarak  gönderilmesi halinde Kanunun 23 üncümaddesinin  ikinci fıkrası gereğince  işlem yapılır.

Bildirim türleri

MADDE 20 – (1)  Genel Müdürlüğe yapılacak bildirimler, dönemsel veya oluşuma  bağlı olarak  yapılır. Yapılacak bildirimlerde ve bildirim eklerinin  hazırlanmasında, “Bildirim  Ekleri” içeriği  esas alınır.

a) Dönemsel bildirimler

1) Yıllık faaliyet raporu: Araştırıcı, arayıcı ve  işletmeciler her bir izin veya ruhsat bazında geçmiş takvim  yılında yapmış oldukları petrol  işlemlerini bir rapor halinde takip eden yılın ilk kırk beş günü içinde  ek-20, ek-21, ek-22 ve ek-23’te yer alan forma uygun şekilde  ayrı ayrı hazırlayarak  Genel Müdürlüğe verir.

2) Yıllık faaliyet programı: Araştırıcı, arayıcı ve  işletmeciler bir sonraki yıl içinde her bir izin veya ruhsat  bazında yapacakları araştırma, üretim  ve ruhsat alımında verilmiş iş programına  ilave varsa arama faaliyetleri ile ilgili programı, yılın ilk  kırk beş günü içinde  ek-24 ve ek-25’te yer alan forma uygun şekilde  ayrı ayrı hazırlayarak  Genel Müdürlüğe verir.

3) Aylık faaliyet raporu: Araştırıcı, arayıcı ve  işletmeciler her bir izin veya ruhsat bazında her takvim ayı içinde  yapmış oldukları petrol  işlemlerini bir rapor halinde takip eden ayın ilk on beş iş günü içinde  ek-26, ek-27’de yer alan forma uygun şekilde  ayrı ayrı hazırlayarak  Genel Müdürlüğe gönderir.

4) Aylık atık su tahliye raporu: Petrol işlemlerinden oluşan  atık suyun tahliyesine ilişkin aylık bilgileri ek-28’de yer alan  forma uygun şekilde  takip eden ayın ilk on beş iş günü içinde  hazırlayarak Genel Müdürlüğe gönderir.

5) Devlet hissesi beyannamesi: Arayıcı ve  işletmeciler, ek-29 ve ek-30’da yer alan forma uygun olarak  oluşturduğu beyanname ile doğal gaz için satış faturalarının  aslına uygun olarak bir kopyasını, ham petrol için ise saha  bazında piyasa fiyatı hesaplama  tablolarını üretimin  yapıldığı ayı takip  eden ayın yirminci günü mesai  bitimine kadar Genel Müdürlüğe teslim eder. Ayrıca doğal gaza  ilişkin satış anlaşmalarının  aslına uygun bir kopyasını da  anlaşmayıtakip eden ay, beyanname ile birlikte Genel Müdürlüğe  verir.

6) Haftalık sondaj raporu: Araştırıcı, arayıcı ve  işletmeciler bir önceki  hafta içinde yapmış oldukları sondaj  işlemlerini bir rapor halinde takip eden haftanın ilk iş günü içinde  ek-31’de yer alan forma uygun şekilde  hazırlayarak Genel Müdürlüğe gönderir. Gerekli görülmesi halinde  Genel Müdürlük sondaj operasyonunun nitelik ve seyrine göre  günlük rapor isteyebilir. Bu şekilde  istenecek günlük raporlar da haftalık bilgi formuna uygun şekilde  düzenlenir veya bu amaçla yeni form oluşturulabilir.

b) Oluşuma bağlı bildirimler

1) Kuyu programı ve  sondaj başlama bildirimi: Petrol hakkı sahibi şirketler,  açacakları veya  yeniden girişyapacakları her  kuyu için operasyonların başlamasından en geç on  iş günü öncesinden,  ek-32’de yer alan forma uygunşekilde hazırlayacağı sondaj  programını Genel  Müdürlüğe gönderir. Sondajın başlanacağına dair bildirim, üç günöncesinden  Genel Müdürlüğe gönderilir.

2) Kuyu tamamlama raporu: Araştırma, arama, üretim  ve tespit kuyularına ait ek-33’te yer alan forma uygunşekilde  hazırlanan "Kuyu Tamamlama Raporu" ile sondaj esnasında ve  sonrasında ek-37’deki kriterlere göre alınan her türlü karot,  kırıntı ve  numune örnekleri  ile analiz raporları kuyunun  tamamlanmasını takip  eden altmış gün  içerisinde Genel Müdürlüğe gönderilir.

3) Terk raporu: Terk, kısmi terk, fesih veya sürenin bitimi  dolayısıyla sona eren arama ruhsatının ilgili olduğu saha üzerinde  veya bu sahaya faydalı olmak üzere  sahanın dışında yapılan araştırma ile arama sahası içinde  yapılan bütün arama işlemine ait bilgi ve belgeler ek-34’te yer  alan forma uygun şekilde  bir asıl ve bir suret hazırlanarak, hakkın sona ermesinden  itibaren altmış gün  içerisinde Genel Müdürlüğe gönderilir.

4) Petrol bulgusu bildirimi: Arama kuyusunda bir petrol  varlığına rastlanması durumunda  ek-36’da yer alan forma uygun şekilde  Genel Müdürlüğe bildirilir.

5) Keşif bildirimi: Arama kuyusunda bir petrol bulgusundan sonra  yapılan üretim  testleri sonucunda ticari birüretim yapılabileceğinin tespit  edilmesi halinde ek-18’de yer alan forma uygun şekilde  en geç otuz  gün içerisinde Genel Müdürlüğe bildirilir.

6) Tehlikeli fiil bildirimi: Bir petrol işlemini tehdit eden şartlar  oluştuğunda, petrol hakkı sahibi  ortaya çıkan  tehlikeli fiili öncelikle  ve ivedilikle Genel Müdürlüğe ve etkilenebilecek diğer petrol  hakkı sahiplerine  aldığı tedbirlerle  birlikte bildirir.

(2) Petrol hakkı sahibi  veya yüklenicisi yahut bunların tesis sorumlusu gizlilik  derecesi olduğu gerekçesiyle Genel Müdürlüğe bilgi ve belge  vermekten imtina edemez.

YEDİNCİ BÖLÜM

Devir ve Hak Tesisi, Kamulaştırma ve Kullanma Hakkı

Devir ve hak tesisine ilişkin usul ve esaslar

MADDE 21 – (1)  Arama ve işletme ruhsatı, taşınmazlar üzerinde  yapılabilecek sözleşmelere ve petrol haklarının kullanılmasını gerektiren  hakların tesisine konu olabilir ve hisselere bölünebilir.

(2) Genel Müdürlük, petrol hakkının gerektirdiği sorumluluk ve  yükümlülükleri yerine getirmede, Kanunun amacı doğrultusunda  mali ve teknik güç ve  tecrübesini yetersiz gördüğü şahıslar  adına yapılmak istenilen bir hakkın devrine veya takyidine  ilişkin işlemlerin yapılması istemini  reddedebilir.

(3) Yukarıdaki birinci fıkrada sayılan petrol haklarına birden çok  kişi sahipse veya bu petrol haklarından birinin kullanılmasını gerektiren  bir hakkın ayrı bir  sahibi varsa, bunlardan birinin Kanunun 6, 9, 10, 11, 15, 16,  18, 19 ve 22 nci maddelerine ve aşağıdaki dördüncü fıkraya  aykırı davranışı halinde,  aykırılığın Kanundan doğan sonuç ve  yaptırımları, hak sahiplerine, aralarındaki anlaşmalara ve  uymakta kusurlu olup olmadıklarına bakılmaksızın uygulanır.  Kanundan ve bu Yönetmelikten doğan borç ve  yükümlülüklerin yerine getirilmemesinden doğacak sonuçlar ve  yaptırımlar, petrol hakkı sahiplerine  hisseleri ve haklarının kapsamı oranında  uygulanır.

(4) Arama ve işletme ruhsatı ile  bunlardan doğan petrol haklarından birine, bu haklar üzerinde  tesis edilen bir hakka, birden çok şahsın  sahip olabilmesi için bunların aynı şahsı müşterek  temsilci göstermeleri zorunludur.

Kamulaştırma ve kullanma hakkına ilişkin usul ve esaslar

MADDE 22 – (1)  Kamulaştırma ve kullanma hakkına ilişkin her türlü başvuru  ek-13 formda belirtilen belgelerle Kanun ve bu Yönetmelik  hükümlerine göre Genel Müdürlüğe yapılır. Bakanlıkça verilecek  kamulaştırma kararı kamu  yararı niteliğindedir  ve müteakip işlemler 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma  Kanunu hükümlerine göre yürütülür.

(2) Kullanma hakkına konu olan arazi Hazineye ait veya devletin  hüküm ve tasarrufu altında ise Genel Müdürlükçe uygun görülen  talepler işlemin sonuçlandırılması bakımından  gereği için Maliye Bakanlığına gönderilir.

(3) Kamulaştırılan taşınmazın mülkiyeti Hazineye, kullanma hakkı kamulaştırma  bedelini ödeyen  petrol hakkısahibine ait olur. Kullanma hakkı, kira sözleşmesi  hariç olmak üzere  tapu siciline kaydedilmek suretiyle petrol hakkısahibi adına  yapılır. Bunlar araştırma izni, arama ve işletme ruhsatının bir  parçası olup  izin ve ruhsat süresince devam eder.

(4) Hazinenin özel  mülkiyetindeki taşınmazların veya Devletin hüküm ve tasarrufu  altındaki yerlerin petrol arama ve işletme faaliyetleri dışında  Maliye Bakanlığınca kiraya verilebilmesi için Genel Müdürlüğün  ve ruhsat sahibinin görüşü alınır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Açık Artırma ile Ruhsatlandırma, Terk ve Sahaya İlave,

Tesislerin Kaldırılması ve  Devredilmesi

Açık artırma ile ruhsatlandırmanın usul ve esasları

MADDE 23 – (1)  Müzayede ile arama ve işletme ruhsatı verilmesi:

a) Genel Müdürlük arşivlerindeki petrol faaliyetlerinden elde  edilen mevcut yeraltı verilerinin  incelenmesi neticesinde, petrol varlığı açısından  yüksek potansiyele sahip olduğu değerlendirilen ruhsatsız  alanlarda, arama ruhsatıKanunun 7 nci maddesindeki başvuru ve  ruhsatlandırma usulünden farklı olarak  müzayede usulü ile  verilebilir. Müzayede kararı Genel  Müdürlükçe verilir. Açık artırmaya ilişkin teklifler Genel  Müdürlükçe hazırlanacak teknikşartname çerçevesinde  yatırımcıların bu saha için verecekleri iş programı ve  yatırım tekliflerinin yarıştırılmasıyla yapılır.

b) İşletme  hakkı sona  eren saha, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının talep etmemesi  halinde işletme ruhsatıverilmek üzere  Bakan onayı alındıktan  sonra açık artırmaya çıkarılabilir.  Açık artırmaya konu edilen saha üzerinde  bulunan ve üretimin  devamlılığı açısından  gerekli olan tüm yeraltı ve  yerüstü tesislerinin  envanteri, işletmeci tarafından işletme hakkı sona  ermeden bir yıl önce  Genel Müdürlüğe istediği bedelleriyle birlikte bildirir. Genel  Müdürlük bu tesis ve ekipmanları müzayede şartnamesi  kapsamına alır.

c) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yer alan  ruhsatlandırmaya ilişkin açık artırma işlemleri aşağıdaki  fıkralarda belirtildiği şekilde  Genel Müdürlük tarafından yapılır.

(2) İhale  komisyonunun oluşumu çalışma  usul ve esasları Bakanlıkça  belirlenir.

(3) Sahaların açık artırmaya çıkarılması,  tekliflerin kabul edileceği son günden en az otuz gün önce  Genel Müdürlüğün web sayfasında ve Resmî Gazete’de  ilan edilir. Gerekli görülmesi halinde ise yurt dışında da ilan  edilebilir.

(4) İlanda;  teklif mektubunun verilebileceği son gün, saat, yer, zarar ziyan  teminat tutarı, sahanın jeolojisi, paftası, koordinat bilgileri, şartnamenin  ve sahayla ilgili yeraltı ve  yer üstü verilerinin  Genel Müdürlükte görülebileceği, bunların kopyalarının çıkarılabileceği,  postadaki gecikme ve kayıplardan Genel Müdürlüğün sorumlu  olmayacağı, teklif mektuplarının açılacağı gün,  saat ve yere ilişkin bilgiler bulunur. Ayrıca ihale komisyonunun  ihaleyi yapıp yapmamakta serbest olacağı ile  komisyonun gerekli göreceği diğer hususlar açıkça belirtilir.

(5) Artırma kapalı zarf  usulüyle yapılır. Teklif mektubu zarf içine konur, zarf  mühürlenir ve üzerine  teklif verenin adı ve  adresi yazılır.

a) Teklif mektubuna, sahaların pafta ve koordinatları, şartnamenin  kabul edildiğini bildiren bir beyan ile Devlete sağlayacağı ekonomik  yarar yazılır. Teklif mektupları Genel  Müdürlüğe elden verilebileceği gibi ikinci bir zarfa konulduktan  sonra iadeli taahhütlü olarak  da gönderilebilir.

b) Teklif sahibi, teklif mektuplarının verilebileceği son saate  kadar önceki  teklifinden daha uygun bir teklif verebilir.

(6) Teklif verme süresinin bitiminden sonra geliş sıralarına  göre numaralandırılan teklif mektupları zimmetle  ihale komisyonu başkanına verilir. İlan  edilen süreden sonra gelen tekliflerin tamamı bir  tutanakla belirlenir ve işleme alınmaz.

(7) Teklif mektuplarının açılması ve  sonrasında yapılacak işlemler;

a) Teklif mektuplarının açılması için  belirlenen gün ve saatte, zarflar açılmadan önce,  geliş tutanakları okunarak  ihale komisyonu üyelerince  imza edilir ve zarflar numara sırasıyla açılarak içeriği  incelenir.

b) İhale  komisyonu, teklifin mevzuata uygunluğunu, isteklinin önceki çalışmalarında  mevzuata uyup uymadığını, deneyimini, mali gücünü, başvuru  sırasını ve  Devlete sağlayacağı ekonomik  yararı göz önünde  tutarak, teklifleri değerlendirmeye alır ve otuz gün içerisinde  sonuçlandırır. Müzayedeyi kazanan şirkete  bu Yönetmelikteöngörülen süre içerisinde Kanunun 22 nci  maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen teminatı yatırması istenir.  Teminatıyatırmaması durumunda  bir sonraki hak sahibinin teklifi değerlendirmeye alınabilir.

c) Ruhsatlandırmaya ilişkin hükümler, Kanun ve bu Yönetmeliğin  ilgili maddeleri doğrultusunda yürütülür.

Terk, sahaya ilave, tesislerin kaldırılması ve  devredilmesi

MADDE 24 – (1)  Petrol hakkı sahibi  arama, işletme ruhsatını ve  araştırma iznini Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrasında  belirlenen süreler içerisinde terk edebilir. Terk öncesinde  terk başvurusu ile birlikte arazide bulunan yeraltı ve  yer üstü tesislerinin  envanteri ve ayrıntılı vaziyet  planları verilir.  Bu ekipman ve tesislerde araziden neşekilde ve hangi sürede  kaldırılacağı ek-34’teki  forma uygun olarak Genel Müdürlüğe sunulur. İşletme  ruhsatı hariç,  terk edilecek alanlarda yer alan tesisler petrol hakkı sahibi  tarafından hakkın sona erdiği tarihe kadar kaldırılır.

(2) Kullanma haklarının sona ermesi ile birlikte petrol hakkı sahibi  araziyi ticari faaliyete konu edilmemek kaydıyla eski haline  getirir. Petrol hakkı sahibi  hakkının sona erdiği tarihten itibaren altı ay  içinde araziden taşınır ve taşınmazları kaldırmadığı takdirde,  bunların mülkiyeti arazi sahibine intikal eder.

(3) Petrol hakkı sahibi, üzerinde  işlem yaptığı arazinin  maliki veya zilyedi bulunan kişiye, araziye, o yerdeki tesislere  verdiği zararı ve  bu kişinin mahrum kaldığı ürün  bedelini veya işletme kazancını tam  olarak tazmin etmekle veödemekle mükelleftir. Söz konusu  zararın, petrol hakkı sahibinin  Genel Müdürlükteki zarar ziyan teminatından karşılanabilmesi  için mahkemeden kesinleşmiş kararın  ibraz edilmesi gerekir. Varsa bakiye zarar petrol hakkı sahibi  tarafından karşılanır.

(4) Süresi biten işletme ruhsatlarının devri şu şekilde  yapılacaktır:

a) Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına verilecek veya  müzayedeye çıkarılacak  işletme ruhsatlarında üretimin  devamlılığı açısından  gerekli olan tüm yeraltı ve  yerüstü tesis  ve ekipmanları için  mevcut işletmecinin talep ettiği bedelüzerinden işletmeyi  devralacak yeni hak sahibine teklif Genel Müdürlükçe iletilir.  Takdir edilecek bedel içerisinde kuyularda üretim  ve çevre  emniyeti için kuyu açma ve tamamlama programı dâhilinde  kullanılan muhafaza borularıbedeli dikkate alınmaz.

b) Komisyon en az beş üyeden  oluşur. Komisyonda devreden ve devralan taraflar birer üye  ile temsil edilir. Komisyonun çalışma  usul ve esasları Bakanlık  tarafından belirlenir.

c) Bedel takdir komisyonu en az üç katılımcıyla  toplanır, kararlarını üye  tam sayısının salt çoğunluğuyla  alır. Mazereti nedeniyle toplantıya katılamayan asil üye  yerine yedek üye  katılır. Kararlarda çekimser  kalınamaz.

ç) Takdir komisyonun tespit ettiği bedel üzerinde  anlaşma sağlanamaması halinde  mevcut tesis ve ekipmanlar Kanunun 11 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince  Bakanlığa bedelsiz olarak devredilir. Bu durumda işletme  sahasındaki üretimin  azalmasına veya durmasına sebep olabilecek tesis ve ekipmanların  sahadan kaldırılmasına ilişkin taraflarca bir teklifte  bulunulamaz. Bakanlık, yeni hak sahibinin otuz gün içerisinde  talep etmesi halinde takdir komisyonunun tespit ettiği bedel ile  devir işlemini gerçekleştirir. Yeni hak sahibi takdir edilen  bedelle tesisleri almayıistememesi halinde işletme ruhsat  talebinden vazgeçmiş sayılır.  Bu durumda işletme ruhsatı yeniden  müzayedeye açılır. Müzayede işlemi sonuçlandırılıp ruhsat yeni  hak sahibine devredilinceye kadar Bakanlık üretimin  devamının sağlanmasıiçin gerekli tedbirleri alır.

DOKUZUNCU BÖLÜM

Mali Yükümlülükler ve Teminatlar

Teminatın türü

MADDE 25 – (1)  Kanunun 6, 7 ve 22 nci maddelerine göre petrol hakkı sahipleri  tarafından, ek-51’deki forma uygun olarak bankalarca  düzenlenecek ve teminat tutarı belirtilen  teminat mektubunun Genel Müdürlüğe verilmesi zorunludur.  Verilecek teminat mektuplarının süresiz verilmesi esastır.

Zarar ve ziyan teminatı

MADDE 26 – (1)  Başvurular arasından uygun bulunarak ruhsat verilmesine karar  verilen başvuru sahibi, petrol işlemi sırasında ortaya çıkabilecek  zarar ve ziyana karşılık gelen teminat tutarını her  bir araştırma izni, arama ve işletme ruhsatı alınmasından önce  vermek zorundadır. Bakanlar Kurulu’nun aşağıda belirtilen  oranlarda değişiklik yapmasıhalinde evvelce verilmiş olan  teminatlar, petrol hakkı sahiplerince  iki ay içerisinde yeni oranlara uygun hale getirilir. 492 sayılı Kanun  uyarınca Maliye Bakanlığınca her yıl yeniden belirlenen 8 sayılı tarifesinin  (IV) no.lu “Petrol İşlemleri”bölümünde  yer alan “I.  Petrol Sicil İşlemleri” ve “II.  Ruhsatlar” başlıkları altında  belirtilen tutarlar esas alınarak hesaplanan toplam tutar üzerinden;

a) Araştırma izinlerinde; hektar başına araştırma izin tescil  harcının on binde beşi,

b) Arama ruhsatlarında; hektar başına arama ruhsat tescil  harcının binde biri,

c) İşletme  ruhsatlarında; hektar başına işletme ruhsat tescil harcının  binde beşi,

oranlarında teminat alınır.

(2) Bir petrol işleminin doğuracağı hasarın  bedelinin petrol hakkı sahibinden  daha önce  alınan zarar ziyan teminatı ile  karşılanamayacağının tespiti halinde; petrol hakkı sahibinden  zararı tazmin  etmesi istenir. Bu konuda yapılan talebin gereğini, petrol hakkı sahibi  kendisine tebligatın yapılmasından itibaren derhal yerine  getirir. Buna uymayan petrol hakkı sahibinin  araştırma izni, arama ve işletme ruhsatı iptal  edilir.

(3) Genel Müdürlük, bir tehlikeli fiilin oluştuğunu öğrendiği  andan itibaren olaya müdahil olur, gerekiyorsa yerinde tetkik ve  incelemede bulunarak yapılan çalışmalar  rapor haline getirilir. Yapılan inceleme neticesinde petrol  hakkı sahibinden,  petrol işlemlerinin derhal durdurulması istenebileceği  gibi fiilin durumuna göre bazı tedbirlerin  alınması da  istenebilir. Tehlikeli fiilin önlenmesi  için petrol hakkı sahibine  fiilin durumuna göre doksan güne kadar süre verilebilir. Petrol  hakkı sahibi  tarafından tehlikeli fiilin verilen süre içinde durdurulamadığı durumlarda  Genel Müdürlükçe değerlendirme yapılarak kırk beş güne  kadar ek süre verilebilir. Bilahare, tehlikeli fiilin önlenmesi  ile ilgili işlemlerin yapılıp yapılmadığı kontrol  edilir. Yapılan kontrol sonucu gerekli tedbirlerin alınmadığı ve  zararın karşılanmadığının tespiti halinde; Genel Müdürlük  masrafı petrol  hakkı sahibine  ait olmak üzere  zararı tamir  ve tazmin ettirir. Bu maksatla öncelikle  söz konusu zararın giderilmesi petrol hakkı sahibinden  istenir. Petrol hakkı sahibinin  zararı doğrudan  karşılamaması halinde  Genel Müdürlüğe önceden  verilmiş olan  teminat mektubu kullanılır. Bu teminatın yetmemesi halinde  petrol hakkı sahibinin  Genel Müdürlükte bulunan diğer kaynakları bu  amaçla kullanılır.

(4) Petrol hakkının son bulması halinde  bu durum Resmî Gazete’de  ilan edilir. Genel Müdürlükçe petrol işlemi esnasında oluşan  herhangi bir zarar ve ziyan tespit edilmemişse veya ilandan  itibaren bir yıl içinde üçüncü şahıslarca  bu konuda yetkili bir mahkeme kararıyla hak iddiasında  bulunulmamışsa bir yılın sonunda teminat hak sahibine iade  edilir.

(5) Zarar ve ziyanın oluştuğu durumlarda hasarın tazmininden  sonra teminatın arta kalan kısmı iade  edilir.

(6) Petrol hakkı sahibi  terk edilen sahaya ilişkin yaptığı çalışmalara  ait bilgileri ve raporları bildirimlerde  tariflenen formlara uygun bir şekilde  ve zamanında Genel Müdürlüğe vermedikçe zarar ziyan teminatı iade  edilmez.

Yatırım teminatı

MADDE 27 – (1)  Arama ruhsat başvurusu sahibi, Kanunun 7 nci maddesinde sözü edilen  iş programı için  taahhüt edilen yatırım tutarına karşılık gelen miktarda teminat  vermek zorundadır. İş ve  yatırım programı yıllık  bazda ayrıntılı bir şekilde  hazırlanır. Yıllık iş programlarının  toplamını karşılayacak  miktardaki teminat bir seferde alınır.

(2) Kanunun 6 ncı maddesindeki  arama ruhsatının süre uzatımları ile  Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen arama sahasına yapılacak  ilaveler için verilecek yeni bir iş programı için  taahhüt edilen yatırım tutarına karşılık gelen miktardaki  teminat, petrol hakkı sahiplerince  ayrıca verilir.

Teminatların iadesi

MADDE 28 – (1) İş ve  yatırım programları karşılığı alınan  teminatların iadesinde iş programlarının  fiili gerçekleşme oranları dikkate  alınır;

a) İş ve  yatırım programının gerçekleştirilmesi öncelikle  petrol hakkı sahibinin  bildirimleri üzerinden  değerlendirilir.

b) Genel Müdürlüğe sunulan bildirimlerin değerlendirme için  yeterli bulunmaması durumunda  petrol hakkısahibinden ilave bilgi ve belgeler istenir. Petrol  hakkı sahibi  istenen bilgi ve belgeleri ivedilikle sunmak zorundadır.

c) Yukarıda belirtilen bildirim, ilave istenen bilgi ve  belgelerden karar vermek için yeterli kanaatin oluşmamasıhalinde  yerinde tetkik ve inceleme yapılır.

(2) Kanunda tanımlanan mücbir sebepler dışında, arayıcının her  bir yıla ilişkin iş ve  yatırım programının tamamını gerçekleştirmesi  halinde buna karşılık gelen teminat tutarı iade  edilir.

(3) Yıllık iş programının  kısmen gerçekleştirilmesi durumunda; iş ve  yatırım programının gerçekleştirilmeyen kısmına karşılık gelen  teminat tutarı hak  sahibine yazılı olarak  bildirilir ve Genel Müdürlük tarafından irat kaydedilir. Geri  kalan kısım iade edilir. Ancak hak sahibinin programın  gerçekleşmeyen kısmına karşılık gelen teminat tutarının  kendisine bildirilmesini müteakiben söz konusu tutarı on  beş gün  içerisinde Bakanlığa hizmet veren muhasebe birimi nezdinde  açılacak hesaba yatırması halinde,  o yıla ait teminat petrol hakkı sahibine  iade edilir.

(4) Bir arama ruhsatının süresinin uzatımı için  verilen teminat, süre uzatımı sonunda  iş programının  tümüyle gerçekleştirilmesi halinde iade edilir. Uzatım süresi  içinde programın yerine getirilmemesi ya da kısmen yerine  getirilmesi veya program yerine getirilmeden ruhsatın terki veya  feshi durumlarında teminatın varsa kalan kısmı irat  kaydedilir.

(5) Arama ruhsatının süresinin sona ermesi, terk veya fesih  sonucu düşmesi durumunda başlangıçta verilmişolan yatırım  teminatının iş programının  gerçekleştirilmeyen kısmına karşılık gelen tutarı irat  kaydedilerek kalanı iade  edilir.

ONUNCU BÖLÜM

Devlet Hissesi Usul ve Esasları

Devlet hissesi usul ve esasları

MADDE 29 – (1)  Devlet hissesi, petrol hakkı sahibi  tarafından üretilen  petrolden, Kanunun 9 uncu maddesinde belirtilen oranlar ve  esaslar çerçevesinde  alınır. Devlet hissesi nakden ödenir.

(2) Üzerinden  Devlet hissesi alınacak petrol, petrol sanayinde kullanılan  usullerle ve ham petrol için varil, doğal gaz için de metreküp  birimleriyle ölçülür.

(3) Üzerinden  Devlet hissesi alınacak petrol, hak sahibinin kusuru dışında,  Genel Müdürlükçe kabul edilen nedenlerle ölçülememiş veya ölçülemeyecek  durumdaysa, basınç düşümü, üretim  düşümü veya  petrol, gaz ve su dengesi ya da diğer sağlıklı ve  kabul edilebilir yöntemlerden biriyle veya bu yöntemlerin bir  arada uygulanmasıyla tahmin olunur.

(4) Hak sahibinin arama ve işletme sahaları ile  ilgili olarak yaptığı arama,  geliştirme, üretim  faaliyetlerinde, dahaçabuk, daha verimli, sonuç olarak  daha fazla üretim  yapmak amacıyla, aynı veya  diğer bir hazne tabakasına enjeksiyon amacıyla yeraltına  bastığı, buharlaşma ile zorunlu olarak havaya bıraktığı veya  yaktığı petrolden,  zayi petrolden ve petrol işlemlerinde kullanılan petrolden  Devlet hissesi alınmaz. Devlet hissesi alınmayacak zayi petrol  miktarı üretimin  binde beşini aşamaz. Ancak petrol hakkı sahibi üretim  esnasında, Devletin doğal kaynaklarının iyiniyetle ve en verimli  biçimde işletilmesi için petrol sanayinde geçerli önlemleri  almak zorundadır. Bu önlemlerin  alınmaması nedeniyle  kayıp oluştuğu Genel Müdürlükçe tespit edildiği takdirde bu şekilde  oluşan zayi petrolden, Devlet hissesi alınır.

(5) Devlet hissesi tahakkuk dönemi bir aydır. Devlet hissesi üretim  yapılan her saha için ayrı ayrı tahakkuk  ettirilir.

(6) Tahakkuk ettirilecek Devlet hissesi tutarı Devlet  hissesi tahakkuk dönemi içinde her arama veya işletme sahasında  yapılan üretimin  sekizde birinin piyasa fiyatıyla çarpılması suretiyle  hesaplanır.

(7) Petrol hakkı sahibi,  Devlet hissesi beyannamesini üretimin  gerçekleştiği ayı takip  eden ayın ilk yirmi günüiçinde Genel Müdürlüğe verir. Genel  Müdürlük, beyannameleri en geç verildiği  ayın sonuna kadar tahakkuk ettirir. Petrol hakkı sahibinin  vermesi gereken beyannameyi, Devlet hissesinin tahakkuk ettiği  ayın yirmisinden sonra vermesi durumunda Kanunun 23 üncü maddesinin  ikinci fıkrasının (f) bendine, tahakkuk döneminden sonra vermesi  durumunda ise Kanunun 9 uncu maddesinin yedinci fıkrasına göre  işlem yapılır.

(8) Beyan üzerine  yapılan Devlet hissesi tahakkukundan sonra maddi delillere veya  yasal ölçülere  dayanılarak belirlenen farklar üzerinden,  Genel Müdürlükçe ikmalen Devlet hissesi tarhiyatı yapılır.  Bu tarhiyatın tebliği üzerine  ilgililer Bakana itiraz edebilirler. İtiraz,  uyuşmazlığa konu olan tutarın tahsilini durdurur. Bakan, otuz  gün içinde itirazıhaklı bulursa  yapılan işlemi düzelttirir.

(9) Devlet hissesi petrol hakkı sahibinin  gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu  vergi dairesine bir defada ödenir. Ödemeye  ilişkin belgenin aslı, ödemeyi  takip eden beş iş günü içinde  Genel Müdürlüğe ulaştırılır.

(10) Bakanlığın talebi halinde, Devlet hissesi ayni olarak ödenebilir. Üreticinin  tanklarından Devlet hesabına teslim edilecek ham petrol, bu  tanklarda altmış günlük  bir süre için ücret  alınmaksızın depolanır. Bu durumda kuyu başından depolanacak  yere kadar yapılacak nakliye masrafları petrol  hakkı sahibi şirkete  aittir. Bu süreden çok  bekletilen petrol için üretici,  piyasa fiyatını ödeyerek  bu petrole kendisi tasarruf eder. Altmış günlük ücretsiz  depolama süresi, petrol hakkı sahibinin  petrolün teslime hazır bulundurulduğuna ilişkin bildiriminin  Genel Müdürlüğe ulaştığıtarihte başlar.

(11) Devlet hissesi tahsilinde, 6183 sayılı Amme  Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında  Kanun hükümleri uygulanır.

(12) Yeraltı doğal  gaz depolama faaliyeti kapsamında;

a) İşletmecinin üretmiş olduğu  ya da dışarıdan temin ettiği gazı kendi  petrol rezervuarlarında depolama faaliyetleri ile ilgili Genel  Müdürlükten izin alır.

b) İşletmeci  ilgili sahanın depolama kapasitesini, rezervuar basıncını,  rezervuardaki üretilemeyecek  gazı, kullanılacak yastık gazını, enjekte edilen ve geri üretim  gaz miktarları ile  ilgili bilgileri Genel Müdürlüğe bildirir.

c) Yeraltı doğal  gaz depolaması için  izin alınmış saha  araştırma, arama ve üretim  faaliyetlerine kapatılır.

ç) Yeraltına depolama amaçlı temin  edilen doğal gazın enjekte edilmesi ve geri üretim  işlemleri sonucunda rezervuardaki potansiyel gazın üretimini  arttırdığı miktar üzerinden  ve gazın işlenmesi sonucunda elde edilen ham petrolden de devlet  hissesi alınır.

d) İşletmecinin  yeraltı doğal  gaz depolama faaliyetleri kapsamında açacağı sondajlar  ve bu faaliyetler ile ilgili kullanacağı malzeme  ve ekipmanlar petrol işlemleri dışında değerlendirilir.

(13) Petrol hakkı sahibi,  Genel Müdürlüğün üretim  sahasındaki brüt ve net üretim  bilgilerini anlık olarak elektronik ortamda izleyebileceği şekilde  gerekli otomasyon sistemini kurmak ve işletmekle yükümlüdür.

(14) Kuyubaşı, kompresör ve jeneratörlere giden hatta ve flare  hattına ayrı ayrı ölçüm  sayaç cihazlarıkonulması ve  elde edilen verilerin aylık olarak Genel Müdürlüğe sunulması zorunludur.

ONBİRİNCİ BÖLÜM

Vergilendirme, İndirimler  ve Değerleme

Vergilendirmeye ilişkin usul ve esaslar

MADDE 30 – (1)  Kanunun vergilendirmeyle ilgili hükümleri saklı kalmak  koşuluyla 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir  Vergisi Kanunu, 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar  Vergisi Kanunu, vergi, resim ve harçlara ilişkin diğer mevzuat  ile 213 sayılı Vergi  Usul Kanunu ve 6183 sayılı Amme  Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında  Kanun hükümleri, bunların ek ve değişiklikleri, petrol hakkı sahipleri  hakkında da uygulanır.

(2) Bu Yönetmeliğin vergilendirmeye ilişkin genel hükümleri  petrol hakkı sahibinin  yalnız petrol işlemlerine ilişkin faaliyetlerine ve bunların  sonuçlarına uygulanır. Petrol hakkı sahibinin  petrol işlemleri dışında kalan faaliyetlerine genel hükümler  uygulanır. Petrol hakkı sahibi  petrol işlemleri ile bunlar dışındaki faaliyetleri birlikte  yapıyorsa, petrol işlemleri için muhasebe kayıtlarını alt  hesap bazında ayrı tutar  ve vergilendirilir.

(3) Petrol işleminden elde edilen hâsılatın banka ve finans  kurumlarında veya diğer şekilde  değerlendirilmesinden elde edilen gelirler, makine ve techizat  satış ve  kiralanmasından ile kur farkından elde edilen gelirler de petrol  işlemlerinden elde edilmiş sayılır.  Ancak belirtilen bu ilave gelirlerin sermaye mevcutlarından  sayılabilmesi için bu gelirlerin petrol işlemlerinde  kullanılması şartı aranır.

(4) İki  veya daha çok  petrol hakkı sahibinin  Genel Müdürlüğün onayı ile  petrol işlemlerini birleştirmeleri halinde, bunlar kendi başına  ve kendi adına faaliyette bulunuyorlarmış gibi  ayrı ayrı vergiye  tabi olurlar.

(5) Petrol işlemlerinden elde edilen kazançlar Kurumlar  Vergisine tabidir. Petrol hakkı sahibi,  ayrıca 193 sayılıGelir Vergisi Kanunu ve 5520 sayılı Kurumlar  Vergisi Kanununa göre yapılması gereken  vergi tevkifatını yapmak  ve beyan etmek zorundadır.

(6) Vergiye tabi safi kazanç, Kanunun 12 nci maddesindeki  indirimler ve bu Yönetmelikte belirtilen esaslar da göz önünde  tutulmak suretiyle 5520 sayılı Kurumlar  Vergisi Kanununa göre hesaplanır.

(7) Petrol hakkı sahibinin ödemekle  mükellef olduğu kurumlar vergisiyle 193 sayılı Gelir  Vergisi Kanunu ve 5520 sayılı Kurumlar  Vergisi Kanununa göre yapılması gereken  vergi tevkifatı toplamı,  safi kazancın % 55’ini geçemez.

(8) Devlet hissesi hariç olmak üzere,  petrol hakkı sahibinin  petrol işlemi için yapmış olduğu  yatırımlara tekabül eden sermayesi karşılığında üretimden  elde edeceği gelirler, dar mükellefiyet esasında vergilendirilen  yabancı kurumlar  için sermayenin cari kur üzerinden  geri alınmasına kadar; tam mükellefiyet esasında vergilendirilen  yerli kurumlar için ise yapılan yatırım maliyeti itfa yoluyla  gidere dönüştürülene kadar, 213 sayılı Vergi  Usul Kanunu hükümlerine göre itfa payı olarak  addolunurlar.

(9) Petrol hakkı sahiplerinin  mülga 6326 sayılı Kanuna  göre geçmiş yıllarda  yabancı para  cinsinden ithal etmişolduğu fakat halen transferi gerçekleşmemiş sermayeden  kalan miktarlara da yukarıdaki yedinci fıkra hükümleri  uygulanır.

İndirimler

MADDE 31 – (1)  Petrol hakkı sahibi,  Türk Petrol Kanunu ile 193 sayılı Gelir  Vergisi Kanunu ve 5520 sayılıKurumlar Vergisi Kanununun kabul  ettiği giderleri, vergilendirme dönemi ile ilgili olmak ve  tahakkuk etmiş bulunmak  kaydıyla gayrisafi kazancından indirebilir.

(2) Bakanlıkça onaylanan arama giderleri, sondaj ferî giderleri  ve ülke  ekonomisi yönünden verimli olmayan kuyuların açılma ve terk  giderlerinin aktifleştirilmesi ihtiyaridir. Bu kapsamda petrol  hakkı sahibi  tarafından yapılan arama giderleri, sondaj ferî giderleri  ve üretim  bakımından ekonomik olmayan kuyuların açılma ve terk giderleri  dışındaki ekonomik değerin maliyeti ile bu ekonomik değerin elde  edilmesi ve üzerindeki  tesisatın kurulmasına ait masraflar petrol hakkı sahibinin  tercihi doğrultusunda gider yazılarak veya aktifleştirilerek  amortisman yolu ile itfa olunur. Sermaye hesabına alınarak  aktifleştirilen bu giderler için uygulanacak amortisman oranları 213  sayılı Kanunun  316 ncı maddesi  hükmüne kıyasla her petrollü arazi  için ayrı ayrı olmak üzere,  rezerv durumu da dikkate alınarak Bakanlık ve Maliye  Bakanlığınca müştereken tespit edilir. Ancak, petrollü arazinin,  petrol üretiminden  başka bir amaca tahsis edilmişbulunan kısmının maliyet ve  kıymeti ile petrol işleminin sona erdiği tarihte bu petrollü arazinin  petrol hakkı sahibi  bakımından haiz olduğu bakiye değer amortisman oranından  indirilir.

ONİKİNCİ BÖLÜM

İktisadi Kıymetlerin Değerinin ve Sermayenin Belirlenmesi

Sermaye

MADDE 32 – (1)  Petrol hakkı sahibi  tarafından petrol işlemlerinde kullanılan ithal edilen nakdi  fonlar ve bunlara ait haklar ile sermaye mevcutları esasının  bir bölümü olan  malzeme ve diğer kıymetlerin değeri için Genel Müdürlükçe “kıymet  tespit kararı” alınır.

(2) Ekonomik ömrü bir  yıldan az olan sarf malzemeleri hariç olmak üzere,  diğer malzemelerin devir ve ihraçedilmeleri durumunda, söz  konusu malzemenin o günkü rayiç değeri  esas alınarak beyan edilir. Genel Müdürlük gerekli durumlarda  malzemenin rayiç değerini  tespite yetkilidir.

(3) Genel Müdürlükçe tespiti yapılan nakdi fon, malzeme ve diğer  kıymetler toplamından, harice yapılan transferlerle, hariçte  tutulan satış gelirlerinin  indirilmesi sonucu elde edilen tutar, petrol hakkı sahibinin  sermayesini oluşturur.

(4) Petrol hakkı sahipleri,  petrol işlemlerinde kullandıkları nakdi  fon, malzeme ve diğer kıymetlerin nitelik ve değerlerini  gösteren beyannameyi;

a) Nakdi fonlarda döviz alım belgesinin alındığı tarihten  itibaren otuz gün içinde,

b) Malzeme için gümrük giriş tarihinden  itibaren en geç altı ay  içinde,

c) Diğer kıymetlerde ise ödemenin  yapıldığı tarihten  itibaren en geç altı ay  içinde,

ek-38’de yer alan forma uygun olarak düzenleyip Genel Müdürlüğe  verir.

(5) Türkiye’ye ithal edilen nakdi fonlar ve buna müteallik  hakların tescili için Genel Müdürlüğe verilen ithal  beyannamelerine eklenmesi gereken ve dövizini Türk parasına  tahvil ettirdiği banka tarafından düzenlenen döviz alım  belgelerinin aslına “Türkiye’de  petrol işlemlerinde kullanılmak için yurt dışından ithal edilen  döviz” ibaresinin  yazılı ve  banka tarafından onaylanmış olması gerekir.

(6) Bir petrol hakkı sahibi  bizzat veya bir temsilcisi veya Genel Müdürlükçe kabul edilmiş bir  yüklenicisi vasıtasıyla kendi adına Türkiye’deki petrol  işlemlerinde kullanılmak üzere  ithal ettiği nakdi fonlar dışında kalan ve sermaye mevcutları esasının  bir bölümünü oluşturan  malzeme ve diğer kıymetlerin tayin ve tespit edilebilmesi için  petrol hakkı sahibinin  vereceği ithal beyannamesi ek-38’de yer alan forma uygun olarak  düzenlenir.

(7) İthal  beyannamelerine ilişkin verilen faturalardan kapsamı açıkça  belirtilmeyenlerin tescili yapılmaz.

(8) Kıymet tespit kararı alınmış malzemenin  devir ve ihraçlarında:

a) İthal  edilen sermaye olarak beyan edilen malzemelerin ihraç veya  devredilmesi halinde, petrol hakkı sahibince  malzemelerin ithal tarihini içeren tenzil beyannamesine ihraç ve  devir listeleri eklenir.

b) Petrol hakkı sahibince  devir alınan malzemenin ithal edilen sermaye olarak tescil  edilebilmesi için ithal beyannamesini gümrükteki devir  işlemlerinin yapıldığı tarihten  itibaren otuz gün içinde Genel Müdürlüğe verilir, bu beyannameye  devir müsaadeleri, listeleri ve ödeme  belgeleri eklenir.

c) Devralan ve devreden şirketlerin  tescil ve tenzil beyannamelerini aynı süre  içinde Genel Müdürlüğe vermeleri gerekir, tenzil beyannamesi  verilmediği sürece tescil işlemleri yapılmaz.

ç) Tescil işlemlerinde gümrük devrinin yapıldığı tarihteki  T.C. Merkez Bankası döviz  alış kuru  esas alınır.

(9) İthal  edilen nakdi fonlar ile diğer kıymetlere istinaden yapılan  tescil işlemlerine ilişkin devir ve tenzil yapılamaz.

(10) Diğer Kıymetlerin tescilinde:

a) Merkez masrafları:

1) Yabancı sermayeli şirketin  merkezi tarafından ödenen  ve ek-39 formda belirtilen giderler sermaye tesciline konu olur.

2) Akredite bağımsız denetim kuruluşları tarafından şirketin  Türkiye’deki petrol işlemi için merkez ofisinde yapılan  harcamalar incelenerek rapora bağlanır. Rapor merkezin bulunduğu ülkenin  Türk konsolosluğuna tasdik ettirilir ve Genel Müdürlüğe sunulur.  Ancak beyan edilen merkez ofis çalışma  harcamalarının, Türkiye’deki ofis çalışma  harcamalarının yüzde ellisini aşan kısmı dikkate  alınmaz.

3) Petrol hakkı sahibi şirketler,  bedeli merkezleri tarafından ödenecek  hizmetler için hizmetin petrol işlemleriyle ilgili olduğunun  tespiti ve maliyetinin incelenmesi açısından yapacakları hizmet  sözleşmelerini Genel Müdürlüğe verir. Petrol hakkı sahibi şirket  ile aynı merkeze  bağlı ve  başka ülkelerde  yerleşik şirketlerle  yapacağı hizmet  sözleşmeleri de merkez masrafı olarak  değerlendirilir.

4) Merkez masrafı niteliğindeki  giderlerin “ithal  tarihleri” merkezin  Türkiye Şubesi  adına kestiği fatura tarihidir.

b) Yüklenici şirketlere  yapılan ödemeler:

1) Petrol hakkı sahibi şirketler  yüklenici şirketlerle  yapmış oldukları yüklenicilik  sözleşmeleri ile yurtiçi ve yurtdışında yaptırılacak olan  danışmanlık, laboratuar, müşavirlik, sismik verilerin  değerlendirilmesi ve benzeri içeriğe haiz hizmet sözleşmelerini  Genel Müdürlüğe verir. Bu hizmetler ile ilgili yapmış oldukları giderler  için ithal edilen sermaye olarak tescil talebinde bulunabilir.  Verilecek olan ithal beyannamelerine; yapılan hizmeti ve net  bedelini gösteren fatura ile ödeme  belgesi eklenir.

2) Hizmet bedellerinin “ithal  tarihi” ödemenin  fiilen yapıldığı tarihtir.

3) Ödemenin  yapıldığı banka  tarafından düzenlenen asıl belge üzerinde  yapılan ödemenin  hangi fatura ile ilgili olduğunun belirtilerek, “Türkiye’de  petrol işlemlerinde kullanılmak üzere,  yurt dışından ithal edilen döviz ileödenmiştir” ibaresinin  yazılı olması ve  banka tarafından onaylanması gerekir.

4) Petrol işlemlerinde kullanılmak üzere  Türkiye’ye ithal edilen ekonomik kıymetlerden diğer kıymetler  içinde yer alan hizmet bedellerinin tescil edilebilmesi için  yaptırılacak hizmetlerin sözleşmeye bağlanarak Genel Müdürlükçe  uygun görülmesi ve tescili talep edilen hizmet bedellerinin,  sözleşmede hükme bağlanan süreler içinde yaptırılmışolması gerekir.

(11) Petrol işlemleri için alınan hizmetler (kitap, dergi,  posta, malzeme sevk masrafları vb)  ithal edilen sermaye olarak tescil edilebilir. “İthal  tarihi” ödemenin  fiilen yapıldığı tarihtir.

(12) Hizmet bedellerinin avans veya peşin ödendiği  durumlarda “ithal  tarihi” yapılan  hizmete ait fatura tarihidir.

(13) Türkiye’de geçici görev yapmak üzere  merkez ofisten görevlendirilen personelin yapacakları ulaşım,  konaklama ve yevmiye masraflarının ithal edilen sermaye olarak  tescil edilebilmesi için seyahatin doğrudan petrol işlemleri ile  ilgili olduğu, personelin hangi tarihte Türkiye’ye gelip hangi  tarihte ayrılacağı, nerede ve ne tür işte ne kadar müddetle  istihdam edileceği, her ithal beyannamesi için ayrı ayrı belirtilir.

(14) İnceleme  sırasında gerekli görülecek diğer belgeler, istenildiği tarihten  itibaren otuz gün içinde Genel Müdürlüğe verilir.

(15) Genel Müdürlük petrol hakkı sahibi  tarafından verilen beyannameleri inceleyerek veriliş tarihinden  itibaren doksan gün içinde karara bağlar.

(16) Ekonomik ömrünü tamamlamış hurda  malzemelerin sadece kamu kuruluşlarına bedelsiz olarak devri  halinde malzeme üzerindeki  vergi ve resim istisnası devam  eder. Bu bedelsiz devre ilişkin olarak petrol hakkı sahibinin  ithal edilen sermaye mevcutlarına ilişkin herhangi bir düzeltme  yapılmaz. İthal  tarihi itibariyle on yıllık malzemeler için de bu hüküm  uygulanır.

ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Petrol Satışlarından Doğan Gelir

Petrol ihraç gelirleri

MADDE 33 – (1)  Petrol hakkı sahibi şirketlerin,  ihraç ettikleri  petrolden sağladığı geliri  yurt dışında muhafaza etmeleri halinde, bu gelir petrol işlemi  için yapmış olduğu  yatırımlara tekabül eden sermayesinden veya varsa bu sermayesini  aşan net kıymetlerinden mahsup edilir.

(2) Petrol hakkı sahibi,  ihraç ettiği  petrol miktarını ve  sağlanan hâsılatın döviz tutarını ve  Türk Lirası karşılığını,  gümrük bilgilerini ve buna ilişkin diğer belgeleri üçer  aylık dönemler itibariyle Genel Müdürlüğe bildirir.

(3) Petrol hakkı sahibinin  elde ettiği ihracat bedeli gelirlerinin tasarrufu, 7/8/1989  tarihli ve 89/14391 sayılıBakanlar Kurulu Kararı eki  Türk Parası Kıymetini  Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar  ve anılan Karara dayanılarakçıkarılan mevzuat hükümlerine  tabidir.

ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sermaye Transferleri

Transferler

MADDE 34 – (1)  Petrol hakkı sahibi,  petrol işlemlerinden elde ettiği gelirinin, yurt dışına  transferi için örneği  ek-40’ta yer alan forma uygun olarak hazırladığı transfer  beyannamesini Genel Müdürlüğe verir.

(2) Petrol hakkı sahibinin  yurt dışına transfer edeceği nakdi fonlardan; ödenmesi  gereken fakat henüzödenmemiş bulunan  vergi, resim, harç ve  Devlet hissesi için gerekli kısım indirilir. Bu kısmın nakdi  fonlar toplamından büyük olması halinde  nakden transfer yapılamaz.

(3) Petrol hakkı sahibinin  tescil edilmiş sermayesine  karşılık yapacağı transferlerde  ithal edilen döviz cinsi esas alınır.

(4) Petrol hakkı sahibi,  Genel Müdürlüğe başvurarak transfer edilebilecek sermayesini  aşan net kıymetlerini cari yıl içerisinde üçer  aylık dönemler itibariyle transfer edebilir. Süresi içinde  yapılmayan transfer talepleri bir sonraki beyan döneminde  yapılabilir. Kurumlar vergisi beyannamesinin verilişini takiben  vereceği nihai transfer beyannamesi Genel Müdürlükçe incelenerek üçer  aylık dönemlerde cari yıl içinde yapmış olduğu  transferlerden mahsup edilir. Mahsup edilemeyen tutarlar gelecek  dönemlerde yapılacak transferlerden mahsup edilir. Mahsuplaşma  yapılamadığıtakdirde fazla transfer edilen miktar geri  getirilir. Mahsuplaşma tarihi, nihai transfer beyannamesinin son  gününü takip  eden bir aylık süredir. Petrol hakkı sahibi  sermayesini aşan net kıymetlerinin transferinin mahsuplaşmasına  ilişkin taahhütnameyi ilk transfer müracaatı esnasında  Genel Müdürlüğe sunar.

(5) Petrol hakkı sahibinin  ayrıntıları transfer  beyannamesinde gösterilen transfer istekleri, Genel Müdürlükçe  incelenir ve en geç altmış gün  içinde karara bağlanır. İnceleme  sonucunda transferinin yapılması uygun  görülen nakdi fonlar ve buna ait haklar için Genel Müdürlükçe  transfer izni verilir ve petrol hakkı sahibinin  beyannamesinde gösterdiği ya da göstereceği bankaya gerekli  talimat yazıyla verilir ve yazının bir örneği  petrol hakkı sahibine  de iletilir. Genel Müdürlükçe transfer izni verilen miktar  petrol hakkı sahibince  vergiden muaf olarak ve başka bir kurumun iznine tabi olmaksızın  harice transfer edilebilir.

(6) Transfer işlemleri, T.C. Merkez Bankası mevzuatı ve  Türk Parası Kıymetini  Koruma Hakkında 32 SayılıKarar ve anılan Karara dayanılarak çıkarılan  Yönetmelik, Tebliğ ve  Genelgelerde yer alan hükümler çerçevesinde  yapılır.

(7) Petrol hakkı sahibi,  Türkiye’deki faaliyet ve işlemlerinden elde ettiği geliri ve  tescil edilmiş sermayesini,  Genel Müdürlüğün onayı ve  ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde  bankalar veya özel  finans kurumları aracılığı ile  yurt dışına cari kur üzerinden  serbestçe transfer edebilir. Transferin yapılmasını müteakip  on gün içinde transfere ilişkin detaylı belgeleri  Genel Müdürlüğe verir.

(8) Getirilen nakdi fonların nemalanması, malzeme satışı,  personel kiralanması, yüklenicilik hizmetleri gibi petrol işlemi  haricinde elde edilen gelirler, petrol işleminde kullanılması halinde  sermaye mevcutlarına dâhil edilir. Elde edilen gelirler ve  harcamalar ek-41’e uygun olarak her ayın ilk on iş günü içinde  Genel Müdürlüğe bildirilir. Şirketin  talebi halinde petrol işlemi haricinde elde ettiği gelirler  nakdi fonların tescil edildiği esaslar şeklinde  tescil edilir. Aynışekilde transfere konu olur.

ONBEŞİNCİ BÖLÜM

Malzemenin İthalatı,  Satış ve  Devri, İhracatı ve  Petrol İşleminin

Yükleniciye Yaptırılması, Operatörlük Anlaşmaları

Malzemenin ithalatı

MADDE 35 – (1)  Petrol hakkı sahibi,  petrol işlemlerinde kullanacağı malzemelerin  ithali için ek-42’de yer alan başvuru dilekçesi ile Genel  Müdürlüğe başvurur. İthal  edilecek malzemenin kullanım yerinin arama veya üretim  amaçlıolacağı açıkça  belirtilir.

(2) Petrol hakkı sahibi,  petrol işlemlerini yükleniciye yaptıracak ise, yüklenici ile  yaptığı anlaşmanın  birörneğini belgeleri ile birlikte Genel Müdürlüğe verir. Genel  Müdürlük, yazılı anlaşma  ve belgeleri inceledikten sonra sonucunu petrol hakkı sahibine  bildirir.

(3) Petrol işlemlerinde kullanılmak üzere  petrol hakkı sahibi  adına yüklenicinin ithal edeceği malzemeler içinüzerinde petrol  hakkı sahibinin  onayı bulunan  ek-43’te yer alan başvuru dilekçesi ile Genel Müdürlüğe  başvurulur.

(4) Birinci ve üçüncü fıkradaki  başvuru dilekçelerine ithali istenen malzemeye ait faturanın bir  asıl ve dört kopyasıyla, beş nüsha  onaylı tercümesini  ekler. Genel Müdürlük başvuruyu inceledikten sonra malzemenin  gümrük vergisi, harçlar ve damga vergisinden muaf olarak  ithalinin uygun bulunduğunu ilgili Gümrük Müdürlüğü’ne bir  yazıyla bildirir.

(5) Genel Müdürlük tarafından petrol işlemi için gerekli  görülmeyen malzemenin ithali genel hükümlere göre yapılır.

(6) Petrol işlemlerinde kullanılmak üzere  ithali talep edilen kullanılmış veya  yenileştirilmiş malzemenin  ithali Genel Müdürlükçe takdir edilir. Bu tür malzemeler için  Genel Müdürlükten ön  müsaade alınmadan ithalat işlemleri başlatılamaz.

(7) Genel Müdürlük tarafından verilen ithal, ihraç ve  devir izinleri veriliş tarihinden  itibaren altmış gün  geçerlidir.

(8) Petrol hakkı sahibi;

a) Petrol işlemlerinde kullanılmak üzere  ithal ettikleri malzemelerden, kullanım sonucu sarf edilenleri o  yılın bitimini takip eden,

b) Hak sahipliği veya yüklenicilik sıfatı sona  erdiğinde,

c) İş bitiminde,  muafen ithal ettikleri her türlü araç ve  iş makinelerini  bir park yerinde,

ç) Diğer malzemeleri ise herhangi bir yerde muhafaza altına  alarak,

altmış gün  içinde Genel Müdürlüğe bildirmek zorundadır.

(9) Petrol hakkı sahibi, özellikle  sondaj kulesi ve sismik ekip ve malzemelerini, nerede ve ne  amaçla kullanıldıklarını düzenli  olarak, her ayın on beşine kadar Genel Müdürlüğe bildirmek  zorundadır.

(10) Petrol hakkı sahipleri,  Kanunun 13 üncü maddesinin  birinci fıkrası gereğince  gümrük, vergi ve resimlerinden muaf olarak ithal edilen ve ithal  tarihinden sonra on yılını doldurmuş malzemeleri,  kara taşıt ekipmanlarıpetrol işlemleri dışında kullanılacağı hallerde  Genel Müdürlüğe yazılı olarak  bildirimde bulunur.

(11) Sondaj kuleleri, sismik ekipmanlar ve iş makinelerinin  yenileştirilmesi amacıyla sarf malzemeleri hariç diğer  ithal edilen malzemeler, ithal tarihinden itibaren on yıl süre  ile petrol işlemi dışında başka bir faaliyette kullanılamaz.

(12) Kanunun 13 üncü maddesinin  birinci fıkrası gereğince  sondaj kuleleri ve ekipmanlarının Bakanlık izni alınmaksızın  jeotermal faaliyetlerde kullanılması halinde  idari tedbirler uygulanır.

(13) Kanunun 13 üncü maddesinin  birinci fıkrasında bahsi geçen ithal edilen malzemelerle kıyası kabil  nitelikte ve miktarda Türkiye’de üretimi  bulunan malzemelere ilişkin Bakanlar Kurulu’na sunulacak liste;  Bakanlık, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi  Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve  gerek duyulması halinde  diğer ilgili kurum ve kuruluşların temsilcilerinin de katılacağı bir  komisyon tarafından belirlenir. Bakanlık, söz konusu listenin  oluşturulabilmesi için çalışmaların  başlayacağı süreyi  ve çalışma  takvimini en az iki ay önceden  yukarıda bahsedilen ilgili kurum ve kuruluşlarla yazışarak,  komisyon çalışmalarına  katılacak temsilcilerini bildirmelerini talep eder. Söz konusu  komisyonun hazırlayacağı listeler  Bakanlık tarafından Bakanlar Kuruluna sunulur. Bakanlar  Kurulunca onaylanan liste, Resmî Gazete’de  yayımlandığı tarihte  yürürlüğe girer.

Malzemenin satış ve  devri

MADDE 36 – (1)  Muaf olarak ithal edilen veya dâhilden temin edilen malzeme,  Genel Müdürlüğe bildirilerek muafiyetten yararlanan bir başka  petrol hakkı sahibine,  Genel Müdürlükçe kabul edilmiş yüklenicisine  gümrük ve diğer ithal vergi ve resimlerden ve dâhilde alınan her  türlü vergi  ve resim ve harçlardan muaf olarak devredilebilir.

(2) Devir talepleri, devreden ve devralan tarafından, beraberce  ek-44’te yer alan forma uygun olarak düzenlenmiş devir  listesiyle Genel Müdürlüğe yapılır. Genel Müdürlük, devralanın  muafiyetten faydalanan petrol hakkı sahibi,  temsilcisi veya yüklenici olduğunu ilgili gümrük müdürlüğüne  bildirir. Bu koşullarla devredilen malzemenin muafiyeti devam  eder.

(3) Petrol hakkı sahibi  veya yüklenicisi tarafından, petrol işlemlerinde kullanılmak üzere  muaf olarak ithal edilen ve ithal tarihinden itibaren 10 yılını doldurmuş,  hurda, ihtiyaç fazlası malzemenin  bu Kanun kapsamındaki muafiyetten yararlanmayan gerçek ve tüzel  kişilere satışı ve  devredilmesi veya petrol hakkı sahibi  tarafından petrol işlemi sayılmayan bir faaliyette kullanılması istenirse,  Genel Müdürlük Kanunun 13 üncü maddesinin üçüncüfıkrasındaki  koşulları dikkate  alarak bu devre ve kullanmaya izin verebilir. Durumu bir yazı ile  ilgili Gümrük Müdürlüğü’ne bildirir.

(4) Devir işlemleri ilgili gümrük müdürlüklerinde  sonuçlandırıldıktan sonra söz konusu işlem taraflarca on beşgün  içinde Genel Müdürlüğe bildirilir.

Malzemenin ihracatı

MADDE 37 – (1)  Petrol hakkı sahibi  ve yüklenici; ithal edilen malzemenin ihraç edilebilmesi  için ek-45’te yer alan forma uygun olarak düzenlediği bilgileri  içeren listeyle birlikte Genel Müdürlüğe başvurur. Bu liste,  Genel Müdürlükçe onaylanarak ihraç işlemleri  için ilgili Gümrük Müdürlüğüne bildirilir.

(2) Bütün petrol ve kayaç örnekleri,  sondaj kırıntıları, karotlar veya bunların boyuna kesilmiş parçaları,  jeofizik ve benzeri metotlara ilişkin bant ve diğer veriler  teftişe ve muayeneye hazır bulundurulmak üzere  Türkiye’de korunur. Bunların analiz ve incelemeleri için yurt  dışına geçici olarak gönderilmesine, bilahare Türkiye’ye  iadesinde jeofizik ve benzeri metotlara ilişkin bant ve diğer  verilerin dönüşümünün sağlanması, karot, kırıntı ve  boyuna kesilmiş parçaların  sadece analiz ve inceleme raporlarının bir örneğinin  Genel Müdürlüğe verilmesi koşuluyla izin verilebilir.

(3) İhraç işlemlerini  sonuçlandırıldığına dair gümrük çıkış beyannameleri  talep eden tarafından on beş gün  içinde Genel Müdürlüğe bildirilir.

Petrol işleminin yükleniciye yaptırılması

MADDE 38 – (1)  Petrol işlemlerinden olan arama ve üretim  faaliyetleri ile ilgili hizmetleri yükleniciye yaptırmak isteyen  petrol hakkı sahibi;

a) Yüklenicinin kimliği, adresi, imzaya yetkili kişileri, işe  başlayacağı tarih  ve işin konusuna ilişkin belgeyi,

b) Yükleniciyle yaptığı sözleşmenin  aslını veya  noterce onaylanmış örneğini,  yabancı dilde  olan sözleşmelerde aslını ve  aslına uygunluğunu beyan ederek kendi onayladığı Türkçe çevirisini,

c) Yüklenicinin Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerine uymamasından  doğacak sorumluluğu kabul ettiğine ilişkin taahhütnameyi

Genel Müdürlüğe sunar.

(2) Başlangıç ve  bitiş tarihleri  açık bir şekilde  belirtilen sözleşme, imza tarihinden itibaren en geç yirmi  gün içinde onaylanmak üzere  Genel Müdürlüğe verilir. Genel Müdürlük, yüklenicinin hizmetin  gereğine uygun teknik donanım ve yeterliliğe sahip olup  olmadığını incelemesinde  dikkate alır. Değerlendirme sonucu petrol hakkı sahibine  bir hafta içerisinde bildirilir. Sözleşmenin kapsamındaki işin  başlama tarihi Genel Müdürlüğe başvuru tarihinden en fazla otuz  gün öncesinde  olması halinde  bu sürede yapılan harcamalar dikkate alınır. Aksi halde daha  fazla sürelerde yükleniciye yapılmış olan ödemeler  dikkate alınmaz.

(3) Eğer sözleşme, tehlikeli fiilin önlenmesini  yahut acil bir operasyonun yapılmasını gerektiriyor  ise düzenlenecek sözleşmenin Genel Müdürlüğe sunulması için  bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen sürelere ilaveten otuz  gün daha ilave süre verilir.

(4) Uygun bulunan sözleşme ile ilgili değişiklik ve uzatım  talepleri, sözleşmenin süresi bitiminden en az on beşgün önce  Genel Müdürlüğe verilir. Bu talep petrol hakkı sahibinin  ve yüklenicinin değişikliği uygun bulduklarına dair imzalı beyanları ile  yapılır. Aksi durumda talep Genel Müdürlükçe işleme alınmaz.

(5) Petrol hakkı sahibi,  Genel Müdürlüğün onayı olmadan  yükleniciye petrol işlemi yaptıramaz.

Operatörlük anlaşmaları

MADDE 39 – (1)  Petrol hakkı sahibi şirketlerin  müşterek sahip oldukları ruhsatlar üzerinde  gerçekleştirilecek petrol işlemlerinde;

a) Aralarında yapmış oldukları operatörlük  anlaşmasının, düzenlenme tarihinden itibaren en geç on  beş iş günüiçinde  Genel Müdürlüğe bildirilmesi,

b) Petrol işlemi esnasında oluşacak operatör değişikliklerinin üç iş günü içerisinde  Genel Müdürlüğe bildirilmesi,

c) Operatörlük anlaşmasında, operatör tarafından yapılacak  masraflara hak sahibi şirketlerin  hangi oranlarda ve nasıl katılacağının belirtilmesi,

ç) Petrol işlemleri ile ilgili olarak ithal edilen kıymetlerin,  operasyonlar için yapılan masrafların müşterek petrol hakkı sahipleri  arasında nasıl ve ne şekilde  pay edilip tescil edileceğine ilişkin hususların operatörlük  anlaşmasıiçerisinde düzenlenmesi zorunludur.

(2) Genel Müdürlüğün uygun gördüğü anlaşmalar  kendi aralarında geçerli olmak üzere  petrol siciline kaydedilir.

ONALTINCI BÖLÜM

Petrol İşlemlerinin İzlenmesi,  Denetimi,

Hak Sahipleri Arasındaki İhtilaf  ve Bakanlığa Yapılacak İtiraz

Petrol işlemlerinin izlenmesi ve denetimi

MADDE 40 – (1)  Petrol hakkı sahibi  ve yüklenicileri tarafından yürütülen petrol işlemleri her  safhasında Genel Müdürlük personeli tarafından izleme ve yerinde  denetime tabi tutulabilir.

(2) Petrol işlemlerinin denetlenmesi esnasında petrol hakkı sahibi  ve yüklenicileri Genel Müdürlüğe verdiği teknik ve mali  belgelerin hazırlanmasına esas olan bütün belgelerin asıllarını,  yapılmış hesapları talep  halinde görevli personele göstermek zorundadır.

(3) Petrol işlemlerinin gerçekleştirilmesi esnasında ortaya çıkabilecek  olumsuzluklarda petrol hakkı sahibi  hakkında üçüncü şahıslar  tarafından yapılacak ihbar ve şikâyetler  Genel Müdürlük tarafından sonuçlandırılır.

(4) Bakanlık, gerektiğinde petrol işlemlerinin denetimi için  diğer kamu kurum ve kuruluşları ile üniversitelerden  inceleme ve denetimin gerektirdiği mesleki tecrübeye sahip olan  personelleri de görevlendirebilir.

(5) Petrol hakkı sahibi  veya yüklenicileri yahut bunların tesis sorumlusu gizlilik  derecesi olduğu gerekçesiyle bilgi ve belge vermekten imtina  edemez.

(6) Denetim yapmak üzere  görevlendirilen personel, gerekli gördüğü hallerde  petrol işlemlerinin normal seyrini aksatmaksızın numune almaya,  yerinde ölçüm  ve test yapmaya, masrafları petrol  hakkı sahibince  karşılanmak üzere  bu numuneleri uzman kurum ve kuruluşlara inceletmeye yetkilidir.

(7) Denetim esnasında düzenlenen ve mevcut durumu belirten  tutanak iki nüsha hazırlanarak denetimi yapan Genel Müdürlük  personeli ile denetim mahallinde hazır bulunan petrol hakkı sahibi  veya temsilcisi tarafından imzalanır. Tutanağın bir nüshası ilgiliye  verilir.

(8) Petrol işlemleri ile ilgili yapılan denetimlere ait Genel  Müdürlükçe varsa alınan bir karar petrol hakkısahibine ayrıca  tebliğ edilir.

(9) Denetim esnasında petrol hakkı sahibi  veya varsa yüklenicileri; görevlilerin etkin, hızlı, verimli ve  güvenli bir şekilde  görevlerini yerine getirebilmesi için her türlü uygun  ortamı hazırlamak,  görev süresince bunların devamlılığınısağlamak ve görevlilere  yardımcı olmakla  yükümlüdür.

ONYEDİNCİ BÖLÜM

İhtilaf ve İtiraz, İnceleme  ve Soruşturma Esasları

İhtilaf ve itirazların müzakere usulü

MADDE 41 – (1)  6491 sayılı Türk  Petrol Kanunu hükümlerine göre alınmış veya  alınacak olan tüm haklarda, başvuru veya hak sahipleri arasında çıkacak  ihtilaflar müzakere ve sulh yolu ile Bakanlık tarafından çözüme  kavuşturulmaya çalışılır.  Başvuru veya hak sahibi tarafından başvurunun ya da petrol  hakkının konusunu, anlaşmazlığın nedenlerini, anlaşmazlığın  müzakere ve sulh yolu ile çözümlenmesi  talebini içeren dilekçenin Bakanlığa verilmesinden itibaren,  yedi gün içerisinde söz konusu talep diğer tarafa tebliğ edilir.  Karşı taraftan  yedi gün içerisinde ihtilafın sulh ve müzakere yoluyla halline  dair olumlu görüş gelmesi  halinde on gün içerisinde müzakerelere başlanır. Müzakerelerde  taraflar dinlenir, gerekli görülen durumlarda yazılı olarak  beyanda ve taahhütte bulunmaları istenir.  Bakanlık konu ile ilgili kararını ilgililere  bildirir. Bakan kararına karşı Danıştaya  dava açılabilir.

(2) Bakanlık, doğrudan veya kendisine intikal eden ihbar veya şikâyetler üzerine,  hak sahiplerinin ya da üçüncükişilerin  Kanuna, bu Yönetmeliğe ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı faaliyet  ve işlemleri nedeniyle soruşturma açılmasına gerek olup  olmadığının tespiti için ön  inceleme yapılmasına karar verir ya da soruşturma yapar.

(3) Bakan veya Genel Müdür resen ya da yapılmakta olan ön  inceleme ve denetimin herhangi bir safhasında elde edilen  bulgular neticesinde, Kanun ve bu Yönetmeliğin yanı sıra  ilgili diğer mevzuat hükümlerine aykırılık tespit edilmesi  halinde, yargıya başvurabilir. Ayrıca, mevzuatın uygulanması açısından,  mülki ve idari makamlara da başvurabilir ve yaptırım talebinde  bulunabilir.

ONSEKİZİNCİ BÖLÜM

Petrol İşlemine İlişkin  Verilerin Genel Müdürlüğe Teslimi, Muhafaza Edilmesi,

Açık Hale Gelmesi ve Kullanıcılara Sunumu

Petrol işlemine ilişkin verilerin teslimi

MADDE 42 – (1)  Petrol hakkı sahipleri  petrol işlemlerinden elde ettikleri saha ve kuyu verilerini,  bunlarla ilgili değerlendirme raporlarını, laboratuar analiz  sonuçlarını bu  Yönetmeliğin 20 nci maddesinde belirtilen usul ve esaslar  doğrultusunda ek formlardaki içeriklere uygun şekilde  hazırlayarak Genel Müdürlüğe vermekle yükümlüdürler.

(2) Verilerin teslim edilmesine ilişkin Genel Müdürlükten  herhangi bir masraf talep edilemez.

(3) Karot, kırıntı, numune ile diğer veriler ek-49’da yer alan  kriterlere göre Genel Müdürlüğe teslim edilir.

Verilerin muhafaza edilmesi

MADDE 43 – (1)  Petrol işlemlerinden elde edilen ve yönetmelikte belirlenen usul  ve esaslara göre Genel Müdürlüğe intikal eden veriler Genel  Müdürlük arşivlerinde muhafaza edilir.

(2) Kanunun 19 uncu maddesinin dördüncü fıkrasında  belirtilen süreler dikkate alınarak veriler açık ve gizli olarak  tasnif edilir. Tasnif edilen veriler; verilerin niteliğini  dikkate alarak onların bozulmasına, zarar görmesine, hasara  uğramasına yol açmayacak şekilde  gerekli tedbirler alınarak petrol endüstrisinin ve hizmetin  gerektirdiği uygun fiziki koşullarda saklanır.

(3) Genel Müdürlük petrol işleminden elde edilen verilerin  muhafaza edilmesine, ilgililere sunulmasına, tanıtım ve  pazarlanmasına ilişkin konularda kamu kurum ve kuruluşları,  araştırma kuruluşları ve üniversitelerle  işbirliği yapabilir, ihtiyaç duyacağı konularda  hizmet alımında bulunabilir.

(4) Genel Müdürlüğün arşivinde muhafaza edilecek veriler  ek-46’da belirtilen bilgi ve belgelerden oluşur.

Verilerin açık hale gelmesi

MADDE 44 – (1)  Bu bilgi ve verilerden;

a) Arama ruhsat sahasında açılan sondaj kuyularına ilişkin bilgi  ve veriler ile jeofizik, detay jeolojik ve laboratuar bilgi ve  verileri ruhsat süresinin,

b) İşletme  ruhsat sahasında açılan sondaj kuyularına ilişkin bilgi ve  veriler ruhsatın yürürlük tarihinden itibaren beşinci yılın,

c) Araştırma izni kapsamında elde edilen bilgiler sekizinci  yılın

sonunda açık hale gelir.

(2) Genel mahiyetteki teknik, mali ve jeolojik bilgilerle kuyu  yerleri, sondaj kesitleri, muhafaza borularının kayıtları,  sondaj sıvısı bilgileri,  genel üretim  ve satış rakamları sır  sayılmaz. Ancak 6183 sayılı Amme  Alacaklarının Tahsil ve Usulü Hakkında  Kanun hükümleri saklıdır.

Verilerin kullanıcılara sunumu

MADDE 45 – (1)  Genel Müdürlük arşivlerindeki bu bilgi ve verilerden açık hale  gelenler, ek-46’ya uygun olarak talep edilir.

(2) Taleplerin değerlendirilmesinde öncelik  petrol hakkı sahiplerinindir.  Diğer talepler, petrol sektörünün işlemlerini aksatmayacak şekilde  karşılanır.

(3) Genel Müdürlük, talebi nitelik, nicelik, kapsam, büyüklük  açısından değerlendirerek verilerin pazarlanmasıve satış işlemlerini  bir program dâhilinde gerçekleştirir.

(4) Verilerin kullanıcıya sunulma şekli,  verinin özelliğine,  muhafaza şekline  ve teknik özelliklerine  göre Genel Müdürlükçe belirlenir.

(5) Veriler, aslından çoğaltılarak  veya elektronik ortamda da pazarlanabilir.

(6) Genel Müdürlük, verilerin sunumuna ilişkin yapacağı hizmetlerin  maliyeti ve sürdürülebilirliğini dikkate alarak verilerin  kullanıcılara sunumu karşılığında bir ücret  belirler. Bu ücret,  verinin cinsine, miktarına, veri üzerinde  yapılacak işlemlere, verinin tüketilmesine ve hizmetin üretim  süresine bağlı olarak  Genel Müdürlükçe her yıl yeniden belirlenir. Belirlenen ücret  listesi Genel Müdürlüğün internet sitesinde duyurulur.

(7) Talep edilen verinin hazırlanmasına ve kopyalanmasına  ilişkin erişim izni bedelleri Genel Müdürlükçe tahakkuk  ettirilir. Bakanlığa hizmet veren muhasebe birimi hesabına  tahakkuk ettirilen ücret  yatırılarak, ödeme  makbuzunun Genel Müdürlüğe sunulmasıyla veri teslim işlemleri  sonuçlandırılır.

(8) Genel Müdürlükten veri temin edenler, bu verileri temin  edildiği şekliyle üçüncü şahıslara  veremez, kopyalayamaz ve pazarlayamaz.

ONDOKUZUNCU BÖLÜM

Koruyucu Önlemler,  Ruhsatlarda Komşuluk İlişkisi,  Atık Suyun Tahliyesi, Kuyu

Tamamlama ve Terk Kriterleri, Koordinasyon ve Alt Düzenleyici İşlemler

Koruyucu önlemler

MADDE 46 – (1)  Petrol hakkı sahipleri,  petrol işlemlerinin her safhasında; petrol varlığının korunması,  savurganlığın önlenmesi,  petrol sahalarının iyiniyetle işletilmesi iş sağlığı ve  güvenliğinin sağlanması ile çevrenin  ve kültür varlıklarının korunmasına ilişkin mevzuata uygun  olarak gerekli önlem  ve tedbirleri almakla yükümlüdürler. İnsan  sağlığını tehlikeye  sokacak, doğaya, çevreye  ve kültür varlıklarına zarar verecek şekilde  faaliyette bulunamazlar.

(2) Petrol hakkı sahipleri;  kuyuların sondaj, tamamlama, geliştirme, işletme faaliyetleri  sırasında sıvıların kuyudan yeryüzüne veya yeryüzünden kuyuya  akmasına veya bir tabakadan diğerine geçmesine, rezervuarın  dinamiğini olumsuz etkileyecek şekilde  kuyulardan gerekenden çok üretim  yapılmasına engel olacak tedbirleri almakla yükümlüdürler.

(3) Geleneksel olmayan yöntemler dâhil petrol arama ve üretim  faaliyeti yapanlar, insan sağlığı ve çevrenin  korunabilmesi amacıyla yeraltı ve  yüzey sularına, havaya ve toprağa gelebilecek zararları ve  olumsuz etkileri önlemek  ve azaltmak için yapılacak petrol işlemine dair eylem planlarını arama  ve sondaj faaliyetlerine başlamadan önce  ek-50’ye uygun şekilde  hazırlayarak Genel Müdürlüğe sunmakla yükümlüdür. Petrol hakkı sahibi,  yapacağı petrol  işlemleri ile ilgili Genel Müdürlüğün kendisine onay vermesinin  akabinde yöre halkını yapacağı operasyonlar  hakkında bilgilendirir. Verilen programlarda bir değişiklik  olması durumunda  20 nci maddedeki düzenlemeler çerçevesinde  yeni hazırlanacak operasyon planları Genel  Müdürlüğe sunulur.

(4) Petrol hakkı sahibi,  arama ve sondaj faaliyetlerine başlamadan önce;

a) Kullanılacak suyun teminine, kullanımına, kalitesinin  korunmasına ve atık suyun bertarafına,

b) Hava kalitesinin korunmasına,

c) Toprak kalitesinin korunmasına,

ilişkin faaliyet programlarını ek-50’ye  uygun şekilde  hazırlayarak Genel Müdürlüğe sunar.

(5) Petrol işlemleri sırasında ve sonrasında ortaya çıkan  atıklar;

a) İçme  ve kullanma suyu havzalarına, akarsulara, barajlara, drenaj  sistem ve çukurlarına,  kuru ve akar dere yataklarına, nehirlere, göllere ve sair yüzey  sularına, yol ve yol kenarlarına atılamaz.

b) Genel Müdürlükten izin almadıkça yer üstündeki  sistemlerde buharlaştırılamaz ve yeraltına enjekte edilemez.

(6) Petrol işlemlerinin gerçekleştirildiği lokasyonun; yerleşim  yerlerine, sulak alanlara ve diğer çevre  koruma alanlarına olan emniyet mesafeleri ek-50 forma ve ilgili  mevzuatlara uygun olmak zorundadır.

(7) Petrol hakkı sahipleri üretim  kuyularının lokasyonu etrafında ve ham petrolün boru hatları ile  iletiminde ortaya çıkabilecek çevre  kirliliğinin önlenmesi  için gerekli tedbirleri alırlar.

(8) Aşağıdaki yerlerde Bakanın özel  müsaadesi olmadan petrol işlemi yapılamaz:

a) Devletin hudutlarında bir kilometre mesafede.

b) Askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgeleri içerisinde.

c) Tarihi yerler ile kamu hizmeti veya umumun yararına ayrılmış ibadethane,  okul, hastane, kütüphane, karayolu, demiryolu gibi yer ve  tesislere 60 metre mesafe dâhilinde.

(9) 2565 sayılı Askeri  Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında ilan  edilen askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgelerinde anılan  Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.

Ruhsatlarda komşuluk ilişkisi

MADDE 47 – (1)  Ruhsatlardaki komşuluk ilişkisinde;

a) Ruhsat sahibi komşu ruhsat sahibinin yazılı iznini  alamadığı durumda,  Genel Müdürlüğün uygun görüşü ile  komşu ruhsattaki faaliyetleri engellememek kaydıyla, sismik veri  toplamada serim uzunluğu ya da yapacağı işlemin  etki alanının yarısı kadar  komşu ruhsatta veri toplama işlemi yapabilir.

b) Karalardaki bir ruhsatta açılan arama kuyusunun hedef  seviyedeki koordinatlarının yüzeye iz düşümü komşu  ruhsat sınırına ham petrol hedefli ise en az 300 metre, doğal  gaz hedefli ise en az 1.000 metre mesafede olabilir. Bu  mesafeden daha az mesafede kuyu açılabilmesi Genel Müdürlüğün  iznine bağlıdır. Denizlerde ise mesafeler yapıya göre Genel  Müdürlükçe ayrıca belirlenir.

c) Komşuluk olan ruhsatların sahipleri, ruhsat sınırına yakın  mesafede açılan kuyular ile ilgili olarak hedef seviyelerdeki  kuyu koordinat bilgisini Genel Müdürlükten talep edebilir.

ç) Kara ve deniz ruhsatlarının komşuluğu durumlarında, deniz  ruhsatı sahibi  arayıcı, yapacağı arama  sondajıfaaliyetleri için komşu kara ruhsatı sahibinin  faaliyetlerini engellemeyecek ve Kıyı Kanunu  ile ilgili mevzuatlardaki sınırlamalara uyacak şekilde,  Genel Müdürlüğün onayı dâhilinde,  sondajın hedef seviyelerinin kendi ruhsatında kalmasışartıyla  sondaj lokasyonunu komşu kara ruhsatı içerisinde  kurabilir.

Petrol işlemleri sonucu oluşan atık suyun tahliyesi

MADDE 48 – (1)  Petrol işlemleri sonucu oluşan atık suyun yeraltına enjeksiyonu,  buharlaştırma, arıtma veya diğer yöntemler yoluyla tahliyesine  ilişkin izin başvuruları ek-47’de  yer alan forma uygun şekilde  hazırlanarak, bir tahliye programıyla birlikte Genel Müdürlüğe  yapılır. Yapılacak inceleme ve değerlendirmeden sonra Genel  Müdürlüğün uygun görüşünün bildirimi ile tahliyeye başlanır.

(2) Atık su tahliyesi ek-37 ve ek-48’de yer alan teknik  kriterlere göre yürütülür.

Kuyu tamamlama ve terk kriterleri

MADDE 49 – (1)  Petrol hakkı sahipleri  açacakları kuyunun  lokasyon yeri ve çamur  havuzlarının inşası ve  kullanımı, sondaj ve test operasyonları, sondaj sırasında  rastlanan tuzlu su atıklarının tahliyesi ile kuyu terk  işlemlerini ek-37’de yer alan kriterler çerçevesinde  yürütür.

Koordinasyon

MADDE 50 – (1)  Petrol hakkı sahiplerinin  talep etmeleri halinde, yürürlükteki mevzuatlara göre ilgili  kurum ve kuruluşların yetki alanına giren konularda Kanunun 1  inci ve 17 nci maddeleri uyarınca işlemleri, Genel Müdürlük  vasıtasıyla yerine getirilir.

Alt düzenleyici işlemler

MADDE 51 – (1)  Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulamasına yönelik alt düzenleyici  işlemler yapmaya yetkilidir.

YİRMİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Mevcut ruhsatların süresi

GEÇİCİ MADDE  1 – (1)  Kanunun yürürlük tarihinden önce  verilmiş olan  arama ve işletme ruhsatlarına ilişkin hak ve yükümlülükler  ruhsatın süresi sonuna kadar devam eder.

(2) Arama ruhsat süreleri, ilgili ruhsatın Resmî Gazete’de  ilan edilmiş olan “Petrol  Hakkına Müteallik Karar”ında belirtilen süredir.

(3) Mevcut işletme ruhsatına, veriliş tarihindeki  süresi dikkate alınarak ilk 20 yıllık ve birinci 10 yıllık  uzatma dönemi sona ermesi durumunda işletme ruhsatında kalan üretilebilir  petrolün varlığına ve ayrıca yıllar itibariyle ekonomik bir üretimin  yapılabileceğine ilişkin bilgi ve dokümanların Genel Müdürlüğe  sunulması halinde,  Kanunun 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasında  belirtilen uzatmalar dâhil verilebilecek azami süreyi aşmayacak şekilde  süre uzatımıverilebilir.

Mevcut ruhsatların intibakı

GEÇİCİ MADDE  2 – (1)  Arama ruhsatlarının Kanunun geçici 1 inci maddesinin ikinci  fıkrasındaki düzenleme uyarınca yapılacak intibak  başvurularında, ilgili arama ruhsatının;

a) Karasuları dışındaki  münhasır ekonomik bölgelerdeki arama ruhsatları hariç,  intibakı istenen  ruhsat ilk verilişdöneminde ise 4 yıllık, ilk uzatma döneminde  ise 6 yıllık süresini tamamlamamış olması dikkate  alınır.

b) Mülga 6326 sayılı Petrol  Kanununun 50 nci maddesine göre ruhsatın verilmesi esnasında  varsa Genel Müdürlükçe belirlenmiş sismik  faaliyet ve kuyu açma şartının  ve aynı Kanunun  58 inci maddesine göre Bakanlar Kurulu kararı ile  teminat karşılığında uzatılmış sondaj  yükümlülüklerinin yerine getirilmiş olması hususları yapılacak  değerlendirmede dikkate alınır. Karasuları içindeki  ruhsatlarda yukarıda belirtilen sürelerin %50 fazlası uygulanır.

(2) Petrol hakkı sahibinin  intibak talebinde bulunabilmesi için söz konusu ruhsat  sahasında, başvuru tarihine kadar geçen süre içinde taahhüt  etmiş olduğu  yıllık faaliyetin en az %50’sinin gerçekleştiğini gösterir bilgi  ve raporlarısunması şartı aranır.  Ancak münhasır ekonomik bölge sınırları komşu ülkeler  ile mutabakata varılamamış alanlarda  buşart aranmaz.

(3) İntibakı talep  edilen ruhsatın yeni sınırlarının ve azami büyüklüğünün, Kanunun  6 ncı maddesinde  belirtilenölçekteki paftalarla ve derecelerle birebir uyumlu  olması esastır.

(4) Aynı pafta  veya bir derecelik enlem-boylam içinde farklı petrol  hakkı sahiplerine  ait birden fazla arama ruhsatının olması halinde  bu ruhsatlar için intibak işlemi yapılmaz. Ancak, ruhsat  sahiplerinin kendi aralarında anlaşarak aynı pafta  içerisinde ortak bir ruhsat intibakı için  başvurmaları halinde  Genel Müdürlükçe değerlendirmeye alınarak intibak işlemleri  yapılabilir.

(5) İntibakı istenen  ruhsatların, 1/50.000 ve 1/25.000 ölçekli  paftaların dışına taştığı veya  paftanın boş olmasıdurumlarında;

a) Aynı 1/50.000 ölçekli  pafta içinde kalmak şartı ile  bu pafta içinde kalan 1/25.000 ölçekli  paftaların her birinin %50’sini aşması halinde  ve kalan kısmın ruhsatsız olması durumunda,  bu alanların tamamı mevcut  arama ruhsatına dâhil edilebilir.

b) Aynı 1/50.000 ölçekli  pafta içinde kalmak şartı ile  bu pafta içinde kalan 1/25.000 ölçekli  tam paftaların her birinin %50’sinden daha az bir alanı kapsaması halinde,  ruhsatın mevcut büyüklüğünü koruyacak şekilde,  1/25.000ölçekli paftanın tamamını kapsayacak şekilde  düzenleme yapılabilir.

c) Aynı 1/50.000 ölçekli  pafta içinde kalmak şartı ile  bu pafta içinde kalan 1/25.000 ölçekli  tam paftaların ruhsatsız olması durumunda,  kapsadığı alanın  büyüklüğüne bakılmaksızın, ruhsatın mevcut büyüklüğünü koruyacakşekilde,  1/25.000 ölçekli  paftanın tamamını kapsayacak şekilde  düzenleme yapılabilir.

ç) Ruhsatın komşu 1/50.000 ölçekli  paftaya taşması durumunda,  yukarıdaki (a), (b) ve (c) bentlerindeki hususlar uygulanarak ve  Kanunun 6 ncı maddesinin  ikinci fıkrasındaki düzenleme dikkate alınarak ruhsat  büyüklüğüne ilişkin Genel Müdürlükçe düzenleme yapılabilir.

(6) İntibakı istenen  her bir ruhsat için başvuru ekinde ek-8 formuna uygun olarak  yeni bir iş ve  yatırım programı verilmesi  zorunludur. İntibak  başvuru tarihi itibariyle 4 yıl ve daha fazla süresi dolan  ruhsatların iş ve  yatırım programında en az bir adet arama kuyusu açılması taahhüdü aranır.  Ancak, intibakı istenen  bir ruhsatın karada ve karasuları içerisinde  birden fazla 1/50.000’lik pafta içerisinde, karasuları dışında  ise birden fazla bir tam derecelik alan içerisinde  ruhsatlandırılması halinde,  ortaya çıkacak  ruhsatların herhangi birisinde en az bir adet sondaj taahhüt  etmesi yeterlidir. İntibakı yapılan  ve su derinliği bin metreden fazla olan karasuları dışı ruhsatlarda  ilk üç yıla  kadar sondaj şartıaranmaz.

(7) Kanunun 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası ve  22 nci maddesinin sekizinci fıkrasına göre verilmesi gereken  teminatlar, Genel Müdürlükçe ruhsat intibakının uygun  bulunduğuna ilişkin petrol hakkı sahibine  veya kanuni temsilcisine yapılacak tebligat tarihinden itibaren  en geç otuz  gün içinde yatırılır. Teminatların yatırılmamasıdurumunda  intibak işlemleri sonuçlandırılmaz.

(8) Genel Müdürlükçe değerlendirmeye alınan ruhsat intibak  işlemlerinin sonuçlandırılmasında Kanunun 7 nci maddesinin  ikinci fıkrasında belirtilen altmış günlük  süreye uyulmaz.

(9) Mevcut işletme ruhsatlarının dışında yer alan arama  ruhsatlarının bulunduğu paftalar ile devlet sınırları, kara ve  deniz sınırlarının kesiştiği paftalarda Kanunun 6 ncı maddesinin  ikinci fıkrasındaki “tam  bir pafta içinde yer alması”kuralı uygulanmaz.

(10) Kara suları dışındaki  ruhsatların intibaklarında geçmiş süre  değerlendirilmesi hariç yukarıdaki  fıkralardaki usul ve esaslara göre intibakları yapılır.

Teminatla uzatılmış arama  ruhsatlarının durumu

GEÇİCİ MADDE  3 – (1)  Mülga 6326 sayılı Petrol  Kanununun 55 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre Bakanlar  Kurulu kararıyla teminat karşılığında uzatılmış arama  ruhsatlarının uzatma süresinin sonunda keşif aşamasına gelinmiş olması halinde  ve keşfin ticari değerlendirilmesine sürenin yetmediği durumda  Kanunun 6 ncı maddesinin  sekizinci fıkrasındaki hüküm uygulanır.

Mevcut ruhsatlarda süre uzatılması

GEÇİCİ MADDE  4 – (1)  Bu Yönetmeliğin geçici 2 nci maddesinin dördüncü fıkrasındaki  durumdan dolayıintibak işlemleri yapılamayan arama  ruhsatlarındaki yükümlülüklerin eksiksiz olarak yerine  getirilmiş olması şartıyla  karalarda iki yıl denizlerde ise üç yıla  kadar, bir defaya mahsus olmak üzere  uzatma verilmesinde Genel Müdürlük yetkilidir.

Yürürlük

MADDE 52 – (1)  Bu Yönetmelik 11/12/2013 tarihinden geçerli olmak üzere  yayımı tarihinde  yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 53 – (1)  Bu Yönetmelik hükümlerini Bakan yürütür.

 

Yönetmeliğin ekleri için tıklayınız