Kaynak | Ekonomi Bakanlığı | Sayı | 2014/22 |
Yayım Tarihi | 10/12/2013 | Yürürlüğe Giriş Tarihi | 10/12/2013 |
Özet | Resmi Gazete Sayısı | 0 |
2014/22 sayılı Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliğ Taslağı
İhracatta Ticari Kalite Denetimlerinin Risk Esaslı Yapılması Amacıyla Firmaların Sınıflandırılmasına İlişkin Tebliğ Taslağı
Ekonomi Bakanlığından:
İHRACATTA TİCARİ KALİTE DENETİMLERİNİN RİSK
ESASLI YAPILMASI AMACIYLA FİRMALARIN SINIFLANDIRILMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ
(Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2014/22)
Amaç ve kapsam
Dayanak
Tanımlar
a) Akreditasyon: Laboratuvar, belgelendirme ve muayene kuruluşları da dahil olmak üzere, bir uygunluk değerlendirme kuruluşunun ISO/IEC 17011'e göre faaliyet gösteren bir ulusal akreditasyon kurumunca, ilgili akreditasyon standardına göre değerlendirilmesi ve yeterliliğinin onaylanmasını,
b) Bakanlık: Ekonomi Bakanlığını,
c) Bakanlık Laboratuvarı: Bakanlığın Bölge Müdürlüklerine bağlı laboratuvarları,
ç) Bölge Müdürlüğü: Bakanlığın Bölge Müdürlüklerini,
d) Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS): Ürün güvenliği ve teknik düzenlemeler mevzuatı uyarınca yürütülen denetim, uygunluk ve izin işlemlerinin elektronik ortamda ve risk analizi esaslı olarak yapılması amacıyla kurulan internet tabanlı uygulamayı,
e) Döner Sermaye İşletmesi: Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğünü,
f) Fiili denetim: Fiziki muayene ve/veya laboratuvar analizini,
g) Firma: İhracatta ticari kalite denetimine tâbi ürünlerin üretimini ve/veya işlenmesini ve/veya ihracatını yapan, kamu kurumları dâhil, tüm gerçek ve tüzel kişiler ile bunların temsilcilerini,
ğ) Genel Müdürlük: Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğünü,
h) İşletme: Ürünün ihracata hazırlanması amacıyla firmanın merkezinde ya da başka yerlerde birbirinden bağımsız şekilde firmanın aynı vergi numarasına bağlı olarak faaliyet gösteren her bir işletmeyi,
ı) Kalite Sistem Belgesi: Bir ürün veya hizmetin sağlanmasına yönelik olarak kalite konusunda istenen gereklerin yerine getirildiğini gösteren ve akredite bir belgelendirme kuruluşundan temin edilmiş belgeyi,
i) Komisyon: Firmaların sınıflandırma başvuruları ile sınıflandırılan firmaların ürünün üretim ve/veya işlenmesinde gerekli teknik altyapıları (depo, makine, üretim bandı, laboratuvar ve benzeri), Sorumlu Denetçileri, laboratuvar elemanları ve faaliyetlerini değerlendirmek veya denetlemek üzere Bölge Müdürlüğü tarafından en az biri Ürün Denetmeni olmak üzere en az üç kişiden oluşturulan ekibi,
j) Laboratuvar elemanı: Ürünlerin ilgili teknik düzenlemelere göre fiziksel ve kimyasal analizlerini yapabilecek nitelikte personeli (ürünün özelliğine göre gıda mühendisi, ziraat mühendisi, kimya mühendisi, kimyager, veteriner veya biyolog),
k) Marka Tescil Belgesi: Sınıflandırma başvurusunda bulunan firmaya ait markanın, Türk Patent Enstitüsü siciline kayıtlı olduğunu gösteren belgeyi,
l) Risk analizi: İhracata konu ürünlerden gerekli görülenlerin ilgili teknik düzenlemelere uygun olmama ihtimali çerçevesinde; ürünün niteliği, üretim dönemi, fiyatı, hava koşulları, işleme ve paketleme işlemleri, saklama koşulları, taşıma aracı ve ticareti yapılan partinin miktarı, ihraç, ithal veya menşe ülkesi, firmanın teknik altyapısı, büyüklüğü ve ticaretteki payı, üretim yelpazesi, saklama, paketleme, işleme gibi üretim tesisinin altyapısı ve taşıma koşulları, önceki denetimlerden elde edilen uygunsuzluklar (geri çevirme ve ret işlemleri, geri gelen ürün bildirimleri ve benzeri), diğer Bakanlıklardan alınan bilgiler, yurtdışından alınan geri bildirimler, denetimin yapıldığı yerin özellikleri ve firma tarafından beyan edilen bilgiler ve ürünün uygunsuzluğunu gösterebilecek diğer tüm bilgiler dikkate alınarak fiili denetime tâbi tutulması gereken ürünlerin belirlenmesi işlemini,
m) Sorumlu Denetçi: Dört yıllık yükseköğretim lisans programını tamamlamış ve bu Tebliğ uyarınca aranan gerekli şartları sağlayarak Sorumlu Denetçi olmaya hak kazanan kişileri,
n) Ticari kalite denetimi: İhracata konu ürünlerin ilgili teknik düzenlemelere uygunluğunun risk analizine göre seçici ve yeterli düzeyde olacak biçimde yapılan denetimini,
o) Ürün Denetmeni: İhracatta ve ithalatta ticari kalite denetimlerini yürütme yetkisini haiz, denetime konu ürünlerin ilgili teknik düzenlemelerine ilişkin bilgiye sahip denetmen ve denetmen yardımcılarından oluşan personeli,
ifade eder.
Sınıflandırma
SINIF | AÇIKLAMA |
A | Tescilli markası ile faaliyette bulunan, akredite bir belgelendirme kuruluşundan temin edilmiş ISO 22000 ve ISO 9001 Kalite Sistem Belgesi ile ürünün üretim ve/veya işlenmesinde gerekli teknik altyapıya (depo, makine, üretim bandı, laboratuvar ve benzeri) sahip olan ve Sorumlu Denetçi çalıştıranlar |
B | Akredite bir belgelendirme kuruluşundan temin edilmiş ISO 9001 Kalite Sistem Belgesi ile ürünün üretim ve/veya işlenmesinde gerekli teknik altyapıya (depo, makine, üretim bandı, laboratuvar ve benzeri) sahip olan ve Sorumlu Denetçi çalıştıranlar |
C | Ürünün üretim ve/veya işlenmesinde gerekli teknik altyapıya (depo, makine, üretim bandı, laboratuvar ve benzeri) sahip olan ve Sorumlu Denetçi çalıştıranlar |
D | A, B veya C sınıflarına girmeyenler |
(2) Koşulları “A”, “B” veya “C” sınıflarından birine uymakla birlikte bu Tebliğ kapsamında sınıflandırma başvurusu yapmamış ya da başvuru yapmakla birlikte “A”, “B” veya “C” olarak sınıflandırılmamış işletmeler “D” sınıfı olarak kabul edilir.
(3) Sınıflandırma, yalnızca ürün güvenliği ve teknik düzenlemeler mevzuatı uyarınca ihracatta gerçekleştirilen ticari kalite denetimlerinin risk analizi esaslı yapılmasında veri amaçlı kullanılır.
Sınıflandırma başvurusu
(2) Firmaya tanınan süre içerisinde istenilen bilgi ve belgelerin TAREKS’e elektronik ortamda yüklenmemesi ya da Bölge Müdürlüğüne iletilmemesi durumunda, sınıflandırma başvurusu Bölge Müdürlüğünce reddedilir.
SINIF | BAŞVURUDA ARANAN BİLGİ VE BELGELER |
A | - Marka Tescil Belgesi - Akredite bir belgelendirme kuruluşundan temin edilmiş ISO 22000 ve ISO 9001 Kalite Sistem Belgesi - Ticaret ve/veya Sanayi Odalarınca düzenlenmiş Kapasite Raporu (Kapasite Raporu düzenlenmeyen durumlar için ilgili kurumdan alınan belge) - Sorumlu Denetçi ve/veya laboratuvar elemanı istihdam edildiğini gösteren başvuru tarihi itibarı ile son 1 aylık Sosyal Güvenlik Kurumu Bildirgesi (Sorumlu Denetçi ve/veya laboratuvar elemanının firma sahibi/ortağı olması halinde bu durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi) - Laboratuvar elemanı istihdam edilmesi halinde, uzmanlık alanını gösterir diploma - Ürünün hazırlanması için gerekli altyapının kiralık olması halinde kira sözleşmesi |
B | - Akredite bir belgelendirme kuruluşundan temin edilmiş ISO 9001 Kalite Sistem Belgesi - Ticaret ve/veya Sanayi Odalarınca düzenlenmiş Kapasite Raporu (Kapasite Raporu düzenlenmeyen durumlar için ilgili kurumdan alınan belge) - Sorumlu Denetçi ve/veya laboratuvar elemanı istihdam edildiğini gösteren başvuru tarihi itibarı ile son 1 aylık Sosyal Güvenlik Kurumu Bildirgesi (Sorumlu Denetçi ve/veya laboratuvar elemanının firma sahibi/ortağı olması halinde bu durumu gösterir Ticaret Sicil Gazetesi) - Laboratuvar elemanı istihdam edilmesi halinde, uzmanlık alanını gösterir diploma - Ürünün hazırlanması için gerekli altyapının kiralık olması halinde kira sözleşmesi |
C | - Kalite Sistem Belgesi dışında “B” sınıfı için aranan bilgi ve belgeler |
(2) Sosyal Güvenlik Kurumu Bildirgesi dışında başvuru sırasında istenen belgelerin başvuru tarihi itibariyle en az 6 ay geçerli olması gerekir.
(3) Marka Tescil Belgesinin sınıflandırma başvurusunda bulunan firma adına düzenlenmiş olması gerekir.
(4) Marka kullanım hakkının devir veya lisans hakkı alınmak suretiyle elde edilmiş olması durumunda, bu işlemlerin Türk Patent Enstitüsü siciline kayıtlı olduğunun tevsiki gereklidir.
(5) Marka Tescil Belgesi’nin;
a) Yurt içinden alınması halinde, Türk Patent Enstitüsünden alınan aslı veya onaylı örneği,
b) Yurt dışından temin edilmesi halinde, ilgili ülke resmi makamlarınca düzenlenen belgenin noter onaylı sureti ve tercümesi,
aranır.
Değerlendirme
(3) Fiziksel ve kimyasal analizlerin Bakanlık laboratuvarları veya Bakanlık tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde yetkilendirilen laboratuvarlarda yaptırılmasının yazılı olarak taahhüt edilmesi (ek-2) halinde, sınıflandırma için laboratuvar ve laboratuvar elemanı bulundurma şartı aranmaz.
Sınıflandırma onay işlemleri
(2) Genel Müdürlükçe yapılan değerlendirme sonucunda işletmenin sınıfı belirlenir ve TAREKS’e kaydedilir. Firma, sınıflandırmaya ilişkin gelişmeleri (sınıf değişikliği, sınıflandırmanın iptali ve benzeri) TAREKS üzerinden takip etmekle yükümlüdür.
(3) İşletmenin sınıfı gerekli şartları sağladığı sürece geçerlidir.
(4) “D” sınıfı için bu Tebliğ kapsamında başvuru veya sınıflandırma yapılması gerekmez.
Personel
b) Ürünle ilgili fiziksel ve kimyasal analizlerin gerekli olması halinde, bu analizleri yapabilecek nitelikte laboratuvar elemanı,
istihdam edilmesi gerekir.
(2) Sorumlu Denetçi bir firmanın sadece bir işletmesinde çalışabilir. Bir işletmede çalışmak üzere TAREKS kapsamında yetkilendirilen Sorumlu Denetçi, sınıflandırma başvurusunun olumlu sonuçlanması halinde, aynı firmanın diğer işletmeleri de dâhil başka hiçbir firma için çalışamaz. Bununla beraber, Sorumlu Denetçinin varsa diğer firmalar adına TAREKS kapsamındaki yetkilerinin hepsi otomatik olarak iptal edilir.
(4) Sorumlu Denetçi şartları uygun olması kaydıyla laboratuvar elemanı olarak görev yapabilir.
Sorumlu Denetçi
(5) Daha önce Sorumlu Denetçi yetkileri iptal edilmiş olanlara ait başvurular yeni başvuru olarak değerlendirilir ve bu Tebliğ uyarınca sonuçlandırılır.
(6) Yetkili olunan ürünleri gösteren Sorumlu Denetçi Belgesi, Sorumlu Denetçinin yazılı talebi halinde Genel Müdürlük tarafından düzenlenir.
Sınav Sonucuna İtiraz
(3) Bilirkişi Kurulu tarafından yapılan değerlendirmenin sonucu nihai karar olarak kabul edilir.
Eğitim
Sınıflandırmaya ilişkin güncellemeler
(2) Sınıflandırma kapsamına yeni ürün ilave edilmesi ve/veya sınıf değişikliği talebinde bulunmak için firmanın TAREKS üzerinden güncelleme yaptıktan sonra yazılı olarak ilgili Bölge Müdürlüğüne başvurması gerekir. Bu durumda, gerekiyorsa Komisyonun olumlu raporu ve Bölge Müdürlüğünün uygun görüşü üzerine Genel Müdürlük tarafından yapılan değerlendirme sonucunda uygun görülmesi halinde yeni ürünler sınıflandırmaya dâhil edilir ve/veya işletmenin sınıfı değiştirilir. Sınıf değişikliği başvurusunda daha önce sunulan ve geçerliği devam eden belgeler tekrar aranmaz.
(3) İşletmenin sınıfına ilişkin her türlü değişiklik ve bildirim işlemleri, sınıflandırma için ilk başvuru yapılan Bölge Müdürlüğü nezdinde takip edilir ve Genel Müdürlük tarafından sonuçlandırılır.
Bilgilerin kaydedilmesi
Sınıflandırmanın izlenmesi
(2) Sorumlu Denetçi tarafından yapılan denetimlerin doğruluğunu teyit bakımından, numuneler firmadan istenerek incelenebilir veya risk analizi kapsamında ihraç partisinden numune alınarak ticari kalite denetimi yapılabilir.
(3) Olağan denetimler dışında, ihracat denetimlerindeki performansa bağlı olarak ve diğer bilgiler çerçevesinde gerektiğinde işletmeler ayrıca denetlenebilir.
(4) Denetimlerde bu Tebliğde belirtilen koşulların yerine getirilmediği ya da devam etmediğinin anlaşılması halinde, işletmenin sınıfı askıya alınır. Askıya alınan süre sonunda Genel Müdürlük tarafından gerekli görülmesi halinde işletmenin sınıfı 4 üncü maddeye uygun şekilde değiştirilebilir.
Sorumluluk
a) Ürünlerini ilgili mevzuata uygun olarak hazırlamakla,
b) Sınıflandırmaya ilişkin beyan edilen bilgi ve belgelerdeki değişikliği derhal ilgili Bölge Müdürlüğüne yazılı olarak bildirmekle,
c) Bakanlıkça istenebilecek her türlü bilgi ve belgeyi temin etmekle,
ç) Denetimle görevlendirilen personele, işletmede yapacakları incelemelerde her türlü yardım ve kolaylığı sağlamakla,
d) Bakanlığın düzenleyeceği eğitim programlarına ilgili firma personelinin katılımını sağlamakla,
e) İhracatta ticari kalite denetiminin risk analizi esaslı olarak yapılacak olması nedeniyle, ihraç edilen ürünlere dair ilgili mevzuatın öngördüğü analiz sonuçlarını 5 yıl boyunca saklamakla,
f) Sınıflandırma kapsamında yer alan ürünler ile ilgili diğer mevzuata uymakla,
yükümlüdür.
(2) Sorumlu Denetçi ve/veya laboratuvar elemanı;
a) TAREKS referans numarası kapsamında ihraç edilecek partilere ilişkin bilgileri içeren Denetim Beyan ve Belgesini (ek-4), günlük olarak düzenlemek ve saklamakla,
b) İhracata konu ürünlerin fiziksel ve kimyasal analizinin gerektiği durumlarda, ürünlerden 2 takım numune almak, bu numunelere ilişkin bilgileri Numune Kayıt Defterine (ek-5) kaydetmek ve şahit numuneleri 15 günden az 60 günden fazla olmamak üzere, ürünün çeşidine göre tespit olunacak süreye veya alıcı ile satıcı arasında anlaşmazlık çıktığında bunun giderilmesine kadar saklamakla,
c) İhracatta ticari kalite denetiminin risk analizi esaslı olarak yapılacak olması nedeniyle, ihraç edilen ürünlere dair ilgili mevzuatın öngördüğü analiz sonuçlarını 5 yıl boyunca saklamakla,
yükümlüdür.
(3) Bölge Müdürlüğünün istemesi halinde, sınıflandırma kapsamında ürün ihraç eden firmaların adı, ihraç edeceği ürün ve miktarına ilişkin bilgiler, üyesi bulunduğu İhracatçı Birliklerince verilir.
(4) Sorumlu Denetçi ve/veya laboratuvar elemanlarının bu Tebliğ hükümlerine aykırı işlemlerinden firmalar da müştereken sorumludurlar.
Yaptırımlar
(2) Firmaya tanınan süre içinde yazılı savunmanın gönderilmemesi ya da Genel Müdürlükçe yapılan değerlendirme neticesinde firmanın Tebliğ’de belirlenen sorumluluklarını yerine getirmediğinin anlaşılması halinde, Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararı’nın 14 üncü maddesinin (b) bendi uyarınca ilgili işletmenin sınıfı 1 aydan az ve 3 aydan fazla olmamak üzere askıya alınır ve firma tarafından ihracat kontrolüne sunulan her parti fiili denetime tabi tutulur. Askıya alınan süre sonunda Genel Müdürlük tarafından gerekli görülmesi halinde işletmenin sınıfı 4 üncü maddeye uygun şekilde değiştirilebilir.
(3) Sınıfının askıda bulunduğu süre ve bu sürenin bitiminden itibaren 3 ay içerisinde, bu Tebliğ kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmediği tekrar tespit edilen firmalara ait ilgili işletmelerin sınıflandırmaları Genel Müdürlük tarafından iptal edilir ve aynı işletme için 6 ay boyunca yeni sınıflandırma başvurusu yapılamaz.
(4) Bu Tebliğ kapsamındaki sorunluluklarını yerine getirmediği tespit edilen Sorumlu Denetçilerin yetkileri Genel Müdürlük tarafından iptal edilebilir. Yetkisi iptal edilenler bir yıl içinde yeniden yetkilendirme başvurusu yapamazlar.
(2) Sorumlu Denetçi adaylarının eğitim, sınav ve benzeri masrafları Sorumlu Denetçi adaylarınca, Döner Sermaye İşletmesi hesabına yatırılır.
(3) Masraflara ilişkin usul ve esaslar Döner Sermaye İşletmesi Yönetim Kurulunca belirlenir.
Yetki
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
Geçiş süreci
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Tebliğin yayımlandığı tarihte sınıflandırılmış olan işletmelerin mevcut sınıfları, bu Tebliğ uyarınca gerekli şartları taşıdıkları sürece geçerlidir.
(2) Birinci fıkra kapsamında sınıfları;
a) “A” olarak korunan işletmelerin, “A” sınıfı işletmeler için 5 inci madde uyarınca aranan akredite bir belgelendirme kuruluşundan temin edilmiş ISO 22000 ve ISO 9001 Kalite Sistem Belgelerini,
b) “B” olarak korunan işletmelerin, “B” sınıfı işletmeler için 5 inci madde uyarınca aranan akredite bir belgelendirme kuruluşundan temin edilmiş ISO 9001 Kalite Sistem Belgesini,
en geç 30/4/2014 tarihine kadar sunmaları gerekir.
(3) İkinci fıkra kapsamında aranan belgeleri zamanında sunmayanların sınıfları, bu Tebliğ hükümleri çerçevesinde değiştirilir.
(4) Bu Tebliğ yayımlandığı tarihte Sorumlu Denetçi olanların yetkileri, bu Tebliğ uyarınca iptal edilmedikçe geçerlidir.
Yürürlük
Yürütme