Gümrük ve Ticaret Bakanlığından:

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Bakanlığın  sorumluluğunda bulunan tüketici ürünlerinin piyasa gözetimi ve denetiminin  usul ve esaslarını belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Bakanlığın  sorumluluğunda bulunan tüketici ürünlerinin piyasa gözetimi ve denetimine  ilişkin usul ve esasları, alınacak önlemleri ve üretici ve dağıtıcıların  yükümlülüklerini kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı  Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna,  3/6/2011 tarihli ve 640 sayılı  Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde  Kararnameye, 13/11/2001 tarihli ve 2001/3529  sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Ürünlerin Piyasa  Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar ve kısaltmalar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,

b) Dağıtıcı: Ürünün tedarik zincirinde yer alan ve  faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkilemeyen gerçek  veya tüzel kişiyi,

c) Denetmen: Gümrük ve Ticaret Denetmen ve Denetmen  Yardımcılarını,

ç) Duyusal inceleme: Ürünün herhangi bir test ve/veya muayene  işlemine tabi tutulmasından önce, denetmenin duyularını veya basit ve  yaygın olarak kullanımda olan ölçme araçlarını kullanarak yapılacak  incelemeyi,

d) Düzeltici faaliyet: Bir ürünün ilgili teknik düzenlemeye  aykırılığının veya güvensizliğinin verilen süre içinde üretici  tarafından giderilmesi faaliyetini,

e) Genel Müdürlük: Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi  Genel Müdürlüğünü,

f) Güvensiz ürün: Duyusal inceleme veya test ve/veya muayene  yoluyla insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki varlığı ve  çevre bakımından güvenli olmadığı tespit edilen ürünü,

g) İl Müdürlüğü: Bakanlık İl Ticaret Müdürlüğünü,

ğ) Kanun: 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı  Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair  Kanunu,

h) Numune alma etiketi: Test ve/veya muayene için alınan  numunelere iliştirilen veya yapıştırılan numuneye ait bilgileri,  tarafların isim, unvan ve imzalarını taşıyan belgeyi,

ı) PGD (Piyasa Gözetimi ve Denetimi): Ürünün piyasaya arzı  veya dağıtımı aşamasında, ürün piyasada veya gerektiğinde kullanımda  iken, ilgili teknik düzenlemeye uygun olarak üretilip üretilmediğini,  güvenli olup olmadığını denetlemek veya denetletmek; güvenli olmayan  ürünlerin güvenli hale getirilmesini temin etmek, gerektiğinde  yaptırımlar uygulanmasını sağlamak amacıyla Bakanlık tarafından yapılan  her türlü faaliyeti,

i) PGD Bilgi Sistemi: Bakanlığın PGD faaliyetlerine ilişkin  her türlü bilgi, belge ve verilerin kaydına, elektronik ortamda  saklanmasına ve gerektiğinde veri girişi ve veri çağırma, risk  değerlendirmesi, çeşitli analiz ve raporlama uygulamalarına imkân veren  sistemi,

j) Şahit numune: Test ve/veya muayene yapılmasına ihtiyaç  duyulan hallerde, test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluşuna  gönderilmek üzere alınan numunenin zayi olması veya yargı yoluna  gidilmesi durumunda başvurulmak üzere alınan numuneyi,

k) Tutanak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve  Denetimi Tutanağını,

l) Tüketici: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket  eden gerçek veya tüzel kişiyi,

m) Tüketici ürünü/ürün: Hizmet sektöründe kullanılanlar dâhil  olmak üzere tüketicilerin kullanması için tasarlanan veya makul  koşullarda tüketiciler tarafından kullanılması öngörülen, gerek ticari  faaliyetler sonucunda gerekse başka yollarla tedarik edilen veya  kullanılabilir hale getirilen yeni, kullanılmış veya ıslah edilmiş her  türlü ürünü,

n) Uygunluk değerlendirme kuruluşu: Kalibrasyon, test,  belgelendirme ve muayene dâhil olmak üzere uygunluk değerlendirme  faaliyeti gerçekleştiren Türkiye’de yerleşik kuruluşu,

o) Üretici: Bir ürünü üreten, imal eden, ıslah eden veya ürüne  adını, ticari markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle  kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiyi; üreticinin  Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen  temsilciyi ve/veya ithalatçıyı; ayrıca, ürünün tedarik zincirinde yer  alan ve faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen  gerçek veya tüzel kişiyi

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Usul ve  Esaslar

Genel esaslar

MADDE 5 – (1) Teknik düzenlemelere uygun  ürünlerin güvenli olduğu kabul edilir. Teknik düzenlemenin bulunmadığı  hallerde, ürünün güvenli olup olmadığı; Türk Standardları Enstitüsü  tarafından Türk standardı olarak kabul edilen bir Avrupa standardına  karşılık gelen ulusal standartlar veya mevcut olması halinde Avrupa Birliği  teknik özellikleri; bunların olmaması halinde ise Türk Standardları  Enstitüsü tarafından Türk standardı olarak kabul edilen diğer ulusal  standartlar veya ilgili sektördeki sağlık ve güvenlik konularına ilişkin iyi  uygulama kodu veya bilim ve teknoloji düzeyi veya tüketicinin güvenliğe  ilişkin makul beklentisi dikkate alınarak değerlendirilir.

(2) Bakanlık, sorumlu olduğu ürünlere ilişkin PGD’yi denetmenleri  aracılığıyla yürütür. Denetim sonuçlarına göre gerekli önlemleri alır ve  idari yaptırım uygular. Bakanlık, alınacak önlem ve uygulanacak yaptırımlar  konusunda orantılılık ilkesine uygun olarak hareket eder; alınacak  tedbirlerin, önlenmesi amaçlanan tehlikenin boyutu, niteliği ve gerçekleşme  olasılığı ile orantılı olmasını sağlar.

(3) Bakanlık, sorumlu olduğu ürünlerin PGD’sini yıllık denetim planının  yanı sıra re’sen veya ihbar/şikâyet üzerine yapar. Ürüne ilişkin ihbar ve  şikâyetler Bakanlığın internet sitesinde yer alan Ürün Güvenliği  İhbar/Şikâyet Formu, Bakanlık ve il müdürlüklerine ait e-posta adresleri ile  ilgili internet adresleri kullanılarak veya mevzuatta belirtilen usul ve  esaslar çerçevesinde yazılı olarak yapılır.

(4) Ürünün teknik düzenlemeye aykırılığı veya güvensizliği konusunda  yapılan her türlü ihbar, şikâyet, ürün sebebiyle meydana gelen kazalar ve  ürün hakkında elde edilen diğer bilgiler PGD faaliyetlerinde kullanılır.

(5) Satış veya kiralama amacıyla yazılı basın, radyo, televizyon,  internet ve benzeri iletişim araçlarında reklam ve ilanları yer alan ürünler  de piyasaya arz edilmiş kabul edilir.

(6) Denetim, ürünlerin bedelli veya bedelsiz olarak piyasaya arz  edildiği, satıldığı ve dağıtıldığı her yerde, depo, işyeri, nakil araçları  ve gerektiğinde üretim tesislerinde, işlendikleri, ambalajlandıkları, montaj  veya dolum yapıldıkları yerlerde yapılır.

(7) Denetim sonucunda ortaya çıkan aykırılıklarda sorumluluk üreticiye  aittir. Dağıtıcının iş yerinde yapılan denetimde, üreticinin adı ve adresi  tespit edilir.

(8) Üreticinin Türkiye dışında olması halinde yetkili temsilci ve/veya  ithalatçı muhatap alınır ve bunlar da üretici ile aynı sorumluluğu taşır.

(9) Denetim, öncelikle ürüne, üreticiye veya dağıtıcıya ait bilgi ve  belgelerin ilgili mevzuat çerçevesinde incelenmesi ile başlar ve ürünün  duyusal incelemesiyle devam eder. İnceleme neticesinde aykırılık şüphesi  bulunması halinde gerekli görülürse her türlü test ve/veya muayenenin  yapılması veya yaptırılması suretiyle denetim gerçekleştirilir. PGD  faaliyetleri sırasında ürünün uygunluk değerlendirme işlemlerinde yer  almayan test, muayene veya belgelendirme kuruluşlarının imkânlarından  yararlanılır. Uygunluk değerlendirmesini yapan kuruluş haricinde ürünün test  ve/veya muayenesini yapacak kuruluş yoksa denetim personelinin gözetim ve  denetiminde, bu kuruluşta veya üreticinin laboratuvarında yahut bir başka  üreticinin laboratuvarında ürünün test ve/veya muayenesi yaptırılır. Ancak,  test ve/veya muayene sonucuna göre karar verme yetkisi Bakanlık veya il  müdürlüğüne aittir.

(10) Bakanlık, denetimlerin koordinasyonunu ve etkin bir şekilde  gerçekleşmesini sağlar. Bakanlık bu doğrultuda gerekli önlemleri almak ve  uygulamaları koordine etmekle görevlidir. Bakanlık, numune alımı da dâhil  olmak üzere il veya bölge bazında denetime tabi olacak ürün, risk, firma ve  benzeri verileri içeren sektörel denetim programları hazırlar, uygular ve bu  programları periyodik olarak günceller, programla ilgili genel bilgilerin ve  yapılan güncellemelerin kamuoyuna duyurulmasını sağlar.

(11) Piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri sırasında üreticiler ve  dağıtıcılar tarafından yetkili kuruluşlara, 16/12/2011 tarihli ve 2011/2621  sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Uygunluk Değerlendirme  Kuruluşları ve Onaylanmış Kuruluşlar Yönetmeliği çerçevesinde akredite  edilmiş bir uygunluk değerlendirme kuruluşundan alınmış uygunluğu gösteren  belgeler ile test raporlarının sunulması halinde, Bakanlık bu belge ve  raporları dikkate alır. Türkiye'de veya karşılıklılık ilkesi saklı kalmak  kaydıyla, Avrupa Birliği üyesi bir ülkede yerleşik bir uygunluk  değerlendirme kuruluşunca verilmiş belgeler ve test raporları, kuruluşun  yeterliliğine ilişkin gerekçelerle reddedilemez.

Denetimlerin yapılması

MADDE 6 – (1) Teknik düzenleme hükümleri saklı  kalmak kaydıyla, PGD aşağıdaki esaslar çerçevesinde yapılır;

a) Denetimler, Bakanlığın ürünlere ve muhtemel kullanıcılarına  ilişkin yapacağı risk analizi sonucunda belirlenen yıllık denetim planı  uyarınca yapılır.

b) Re’sen veya ihbar/şikâyet üzerine yapılacak denetimlerde şikâyete  konu ürün hakkında, daha önce denetim yapılıp yapılmadığı veya teste  gönderilip gönderilmediği gibi hususların ön incelemesi yapıldıktan  sonra denetimlere başlanır.

Denetimin şekli

MADDE 7 – (1) PGD, durumun gereklerine göre,  aşağıdaki hususlardan bir veya birkaçını kapsayacak şekilde yapılır:

a) Teknik düzenlemenin öngördüğü işaretler ve/veya belgeler üzerinden  inceleme,

b) İlgili teknik düzenlemenin bulunmadığı hallerde, 5 inci maddenin  birinci fıkrası çerçevesinde yapılan inceleme,

c) Duyusal inceleme,

ç) Test ve/veya muayene.

Tutanak ve kayıt işlemleri

MADDE 8 – (1) PGD sırasında düzenlenecek  tutanağın şekil ve içeriği Bakanlıkça belirlenir ve internet sitesinde ilan  edilir.

(2) İl müdürlükleri, denetim faaliyetlerine ilişkin her türlü bilgi ve  belgelerin PGD Bilgi Sistemine aktarılmasını sağlar.

(3) PGD sırasında kullanılacak tutanaklar elektronik ortamda hazırlanıp  elektronik imza ile imzalanabilir.

Numune alma

MADDE 9 – (1) Denetmen, gerekli gördüğü takdirde,  her türlü test ve/veya muayeneyi yaptırmak üzere denetlenen ürünlerden  numune alır. Ürünün yapısına ve özelliğine göre, test ve/veya muayenelerin  gerektirdiği ölçüyü aşmamak üzere, numune alınması fiilen mümkün olmayan  haller hariç, üretici veya dağıtıcıdan bedeli ödenmeden biri şahit numune  olmak üzere en fazla üç takım numune alınabilir.

(2) Numune alınması halinde, denetim esnasında tutanağın ilgili bölümü  doldurulur. Numuneler özelliklerine göre mühürleri bozulmadan açılmayacak  şekilde, denetmen tarafından üretici veya dağıtıcı ile birlikte hazırlanır  ve üzerlerine tarafların isim, unvan ve imzalarını taşıyan ve ek-1’de yer alan numune alma etiketi konulur.

(3) Alınan numunelerin bir takımı ile tutanağın bir nüshası üreticiye  veya dağıtıcıya teslim edilir. Şahit numune Bakanlıkça veya il müdürlüğünce  muhafaza edilir. Alınan numunelerin başka yere taşınması veya korunması güç  yahut sakıncalı ise, durum tutanağa yazılarak numune saklanmak üzere  yediemin sıfatıyla üretici veya dağıtıcıya bırakılır. Test ve/veya muayene  yapılması için alınan numunenin bir takımı ile tutanağın bir nüshası,  Bakanlıkça belirlenen test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluşuna  gönderilir. Test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluşu tetkikleri en kısa  zamanda yapar, sonucunu bir raporla tespit eder ve bu raporu iki nüsha  halinde Bakanlığa sunar. Bu raporlar ayrıca elektronik ortamda Bakanlığa ve  il müdürlüğüne iletilir.

(4) Numune almanın mümkün olmadığı ya da taşınamayan ürünler için test  ve/veya muayene işlemleri, denetmenin gözetiminde, ürünün bulunduğu yerde,  üretici veya dağıtıcının katılımı ile Bakanlıkça belirlenen test, muayene  veya belgelendirme kuruluşuna yaptırılır. Üretici veya dağıtıcının  bulunmaması test ve/veya muayene işlemlerinin gerçekleştirilmesine engel  teşkil etmez.

Test ve/veya muayene sonucunda yapılacak işlemler

MADDE 10 – (1) Test ve/veya muayene sonucunda,  numunenin uygun çıkması halinde;

a) Test, muayene ve numune ücreti ile taşıma masrafları Bakanlığa  aittir.

b) Numunenin niteliğini kaybetmemesi durumunda, Bakanlık veya il  müdürlüğü üretici veya dağıtıcıya bildirimin yapıldığı tarihten itibaren  numunelerin geri alınması veya aldırılması için otuz gün süre verir. Bu  süre içinde alınmayan numuneler, Defterdarlıklara intikal ettirilir. Bu  durumda üretici veya dağıtıcı numune bedelini talep edemez.

c) Numunenin niteliğini kaybetmesi durumunda, bu husus Bakanlıkça  veya il müdürlüğünce üretici veya dağıtıcıya bildirilir. Numune, “Numune  Bertaraf Tutanağı” düzenlenerek bertaraf edilir ve numune bedeli  Bakanlık tarafından numunenin alındığı firmaya ödenir. Şahit numuneyle  ilgili (b) bendindeki usule göre işlem yapılır.

(2) Test ve/veya muayene sonucunda numunenin teknik düzenlemesine  aykırı veya güvensiz çıkması durumunda;

a) Test, muayene ve numune ücreti ile taşıma masrafları üreticiye  aittir. Bu ücretler hakkında 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı  Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Bu  kapsamda tahsil edilen tutarlar genel bütçeye gelir kaydedilir.

b) Testi yaptırılan numune, niteliğine göre uygun koşullarda ve uygun  bir süreyle test kuruluşunda muhafaza edilir ve numunelerin teslim  alınması için üreticiye veya dağıtıcıya bildirimde bulunulur. Bildirimi  takiben otuz gün içinde üretici tarafından alınmayan numuneler Bakanlık  veya il müdürlüğü tarafından “Numune Bertaraf Tutanağı” düzenlenerek  bertaraf edilir veya ettirilir. Üreticinin teslim aldığı güvensiz  numuneler ilgili mevzuata uygun ve güvenli hale getirilmeden piyasaya  arz edilemez.

c) Güvensizlik nedeniyle uygulanacak idari yaptırım kararının  kesinleşmesinden sonra şahit numuneye, (b) bendindeki usule göre işlem  yapılır.

ç) Güvensiz olduğu tespit edilen numunenin, üretici dışındaki bir  firmadan alınması ve söz konusu firmanın PGD tutanağı ile birlikte  üreticiye başvurması durumunda, numune bedeli üretici tarafından söz  konusu firmaya ödenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Aykırılık Halinde Alınacak Önlemler ve Uygulanacak  Yaptırımlar

Teknik düzenlemeye aykırılık

MADDE 11 – (1) İlgili teknik düzenlemeye uygun  olmadığı tespit edilen, piyasadaki ürünler için,

a) İnsan sağlığına, can ve mal güvenliğine, hayvan, bitki yaşamına ve  sağlığına ve çevreye bir tehdit oluşturmaması koşuluyla düzeltilebilir  teknik düzenlemeye aykırılıkların giderilmesi amacıyla, düzeltici  faaliyet planını onbeş gün içinde sunması için üreticiye bildirim  yapılır. Bu süre içinde başvuru yapmayan üreticinin düzeltme  faaliyetinde bulunmayacağı varsayılır.

b) (a) bendi uyarınca, ürünün teknik düzenlemeye aykırılığını  gidermek için düzeltici faaliyet planı sunmayan veya düzeltici faaliyet  planı sunan ancak verilen süre sonunda uygunsuzluğu gidermeyen üreticiye  Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen  idari para cezası uygulanır.

c) Üretici tarafından sunulan düzeltici faaliyet planı, gerektiğinde  değişiklik yapılarak il müdürlüğü tarafından onaylanır ve üreticiye  tebliğ edildiği tarihten itibaren geçerli olmak üzere teknik düzenlemeye  aykırılığın niteliği, ürünün özelliği ve piyasadaki yaygınlığı  değerlendirilerek altı ayı geçmemek üzere düzeltme süresi verilir.

ç) Denetim sonucunda teknik düzenlemeye aykırılığın giderilmesi için  süre verilmiş olan bir ürüne aynı aykırılık için tekrar süre verilmez.  Ancak verilen süre sonunda aykırılığın mücbir sebeplerin varlığı  nedeniyle giderilemediğinin kanıtlanması halinde altı ayı geçmemek üzere  ek süre verilir.

d) Teknik düzenlemeye aykırılık nedeniyle verilen sürelerin takibi  ile düzeltme faaliyetinin gereklerinin yerine getirilip getirilmediğinin  kontrolü il müdürlüğü tarafından yapılır. Düzeltme işlemleri sonucunda  teknik düzenlemeye aykırılığın giderildiği kanıtlanan ürünler tekrar  piyasaya arz edilebilir.

(2) Uygunluk işaretinin veya uygunluk değerlendirme işlemleri  sonucunda verilen belgelerin gerçeği yansıtmadığının, tahrif veya taklit  edildiğinin tespit edilmesi halinde Cumhuriyet Başsavcılığına suç  duyurusunda bulunulur. Suçtan dolayı yaptırım uygulanmayan hallerde,  dava zamanaşımı süresi içinde kalmak şartıyla Kanunun 12 nci maddesinin  birinci fıkrasının (f) bendinde öngörülen idari para cezası uygulanır.

(3) Uygunluk işaretinin ve belgelerinin ilgili teknik düzenlemenin  öngördüğü ebat, görünürlük, silinmezlik, iliştirilecek yer ve benzeri  özellikleri bakımından uygun olmadığının tespit edilmesi halinde,  birinci fıkra hükümleri uygulanır.

Güvensizlik

MADDE 12 – (1) Teknik düzenlemesine uygun  olmayan ve güvensizlik şüphesine yol açan ürünler ile ilgili teknik  düzenlemeye uygunluğu belgelenmiş olmakla birlikte duyusal inceleme  sonucunda güvensizlik şüphesi uyandıran ürünler için tutanağın ilgili bölümü  doldurulur ve test ve/veya muayeneye başvurulur.

(2) İlgili teknik düzenlemeye uygunluğu belgelenmiş olsa dahi güvensizlik  belirtisi taşıyan ürünler için tutanağın ilgili bölümü doldurulur ve  Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesi  uygulanır.

(3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen işlemler sonucunda duyusal  inceleme veya test ve/veya muayene yoluyla güvenli olmadığı tespit edilen  ürünler için;

a) Ürünün piyasaya arzının yasaklanması,

b) Piyasada bulunan ürünlerin toplatılması,

c) Ürünün üretici tarafından güvenli hale getirilemediği ya da  güvenli hale getirilmesinin mümkün olmadığı durumlarda bertaraf  edilmesi,

kararlarından uygun olanlar orantılılık ilkesi gözetilerek verilir.

(4) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen işlemler sonucunda duyusal  inceleme veya test ve/veya muayene yoluyla güvenli olmadığı tespit edilen  ürünler için Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde  belirtilen idari para cezası uygulanır.

(5) Güvensiz olduğu tespit edilen ürünler ile ilgili savunma alınabilmesi  için üretici ve/veya dağıtıcıya tebligat yapılır. Üretici ve/veya  dağıtıcıya, savunma hakkını kullanabilmesi için tebligatın kendisine  ulaşmasından itibaren on günlük süre tanınır.

(6) İnsan sağlığı ve güvenliğinin veya mevzuatla korunan diğer bir kamu  yararının tehlikede olduğu acil hallerde bu sürenin dolması beklenmeyebilir.  Tebligat yapılmadan bir karar alınması halinde, üretici ve/veya dağıtıcıya  savunma hakkını kullanabilmesi için sonradan süre tanınabilir.

(7) Üretici, güvenli olmadığı tespit edilen ürünün kendisi tarafından  piyasaya arz edilmediğini veya ürünün güvenli olmaması halinin ilgili teknik  düzenlemeye uygunluktan kaynaklandığını ispatladığı takdirde sorumluluktan  kurtulur.

(8) Üçüncü fıkrada alınması öngörülen ya da alınan önlemler, üretici  ve/veya dağıtıcının yapacağı savunma ve sağlayacağı bilgi ve belgeler  dikkate alınarak değerlendirilir. Yaptırım uygulanmasına ilişkin tebligatta  bu kararın dayandığı gerekçeler ile karara karşı başvurulabilecek yasal  yollar gösterilmek zorundadır.

(9) Hakkında üçüncü fıkrada düzenlenen önlemler uygulanan ürünün güvenli  hale getirilmesi mümkün ise üretici, bunu ispat eden belgeler ve hazırladığı  düzeltici faaliyet planı ile birlikte, kararın kendisine tebliğinden  itibaren on beş gün içinde Bakanlığa başvurur. Bu süre içinde başvurmaması  halinde, düzeltme faaliyetinde bulunmayacağı kabul edilir. Bakanlık, üretici  tarafından sunulan düzeltici faaliyet planında gerektiğinde değişiklik  yaparak onaylar. Bakanlıkça, güvensizliğin niteliği, ürünün özelliği ve  piyasadaki yaygınlığı değerlendirilerek üreticiye altı ayı geçmemek üzere  düzeltme süresi verilir. Düzeltme süresi, faaliyet planının onayına ilişkin  yazının üreticiye tebliğinden itibaren başlar.

(10) Güvensizliğin giderilmesi için süre verilmiş olan bir ürüne aynı  aykırılık için tekrar süre verilmez. Ancak verilen süre sonunda aykırılığın  mücbir sebeplerin varlığı nedeniyle giderilemediğinin kanıtlanması halinde  altı ayı geçmemek üzere ek süre verilebilir.

(11) Düzeltme süresi sonunda yapılan işlemler Bakanlık tarafından  değerlendirilir. Bakanlık, gerekli görülmesi halinde, düzeltmeye tabi  tutulan ürünün tarafsız bir test ve/veya muayene kuruluşu tarafından test  ve/veya muayenesini isteyebilir. Düzeltme işlemleri sonucunda güvenli olduğu  kanıtlanan ürünler tekrar piyasaya arz edilebilir.

(12) Güvenli hale getirilemeyen veya güvenli hale getirilmesi imkânsız  olan ürünler, üreticinin belirleyeceği yerde ve yöntemle denetmen  gözetiminde bertaraf edilir. İl müdürlüğünce, bertaraf edilen ürün  miktarını, ürünün ne şekilde bertaraf edildiğini, bertaraf yerini, tarihini  ve tarafların yetkililerinin ad ve soyadlarını içeren “Ürün Bertaraf  Tutanağı” düzenlenir.

(13) Bu madde, teknik düzenlemesi bulunmayan ve güvenli olmadığı tespit  edilen ürünlere de uygulanır.

Güvensizliğin değerlendirilmesi

MADDE 13 – (1) Bakanlık, güvensiz ürünlerin  taşıdığı riskin derecesini belirlemek amacıyla Genel Müdürlük bünyesinde  Risk Değerlendirme Komisyonu oluşturur. Komisyonun oluşumu ve işleyişine  ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

(2) Bakanlıkça ürünlere ilişkin yapılacak risk değerlendirmesi, Avrupa  Komisyonu Topluluk Hızlı Bilgi Sistemi rehber dokümanı referans alınmak  suretiyle; ürünün tanımı, niteliği, neden olabileceği tehlikeler, ürünün  hedeflediği tüketiciler, yaralanmanın şiddeti, yaralanmanın gerçekleşme  ihtimali gibi etkenler göz önünde bulundurularak yapılır.

(3) Bakanlık, Risk Değerlendirme Komisyonunca yapılacak risk  değerlendirmesi neticesinde güvensizliğe konu üründeki riskin derecesine  göre gerekli önlemleri almaya karar verir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İl Müdürlüğünün Görev, Yetki ve Yükümlülükleri

İl müdürlüğünün görev, yetki ve yükümlülükleri

MADDE 14 – (1) İl müdürlüğünün PGD’ye ilişkin  görev, yetki ve yükümlülükleri şunlardır:

a) Denetimleri, Bakanlık tarafından iletilen yıllık denetim planı ve  benzeri dokümanlar ile il müdürlüğüne ulaşan şikâyetler doğrultusunda  gerçekleştirmek,

b) Gerekli görülen durumlarda PGD faaliyetlerinin etkin olarak  gerçekleştirilmesini teminen ihtiyaçlarını, sorunlarını ve çözüm  önerilerini Bakanlığa iletmek,

c) PGD faaliyetlerini tarafsız, bağımsız ve şeffaf bir şekilde  yürütmek,

ç) Denetim yapılan bölgelerde elde edilen ürün veya sektör bazlı  firma verilerinin Bakanlığa iletilmesini ve bu verilerin periyodik  olarak güncellenmesini sağlamak,

d) Tüketicilere bilgi vermek ve ilgililerin şikâyetlerini  ulaştırabilmeleri amacıyla yardım masaları kurmak,

e) Bakanlıkça verilen piyasaya arz yasağı, toplatma ve bertaraf  kararlarının yerine getirilip getirilmediğini üretici nezdinde ve  piyasada izlemek, kontrol etmek ve sonucundan Bakanlığa bilgi vermek,

f) Teknik düzenlemeye aykırılık nedeniyle verilen sürelerin takibi  ile düzeltme faaliyetinin yerine getirilip getirilmediğini kontrol  etmek,

g) Denetmenlerin PGD ile ilgili eğitim ihtiyacını karşılamaya ve  bilgi ve tecrübelerini geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak,

ğ) Piyasanın veya ürünlerin uygunluk düzeyinin yükseltilmesi amacıyla  üreticilerle işbirliği yapmak, bilgilendirme, eğitim ve benzeri  toplantılar düzenlemek.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Üreticinin ve Dağıtıcının Yükümlülükleri

Üreticinin yükümlülükleri

MADDE 15 – (1) Üreticinin yükümlülükleri  şunlardır:

a) Denetmenin talep etmesi halinde tüm bilgi ve belgeleri denetmene  sunmak, üretim yerlerinin ve depolarının adreslerini vermek ve bu  yerlerde gerekli tespitleri yapmasını sağlamak,

b) Denetim görevinin gereği gibi yürütülmesi için denetmene görevi  süresince uygun bir çalışma yeri sağlamak; uygun yer bulunamadığında  veya denetime uygun koşullar oluşturulmadığında, denetmenin isteği  üzerine ürüne ait tüm dosya ve belgeleri denetmenin çalışma yerine  getirerek kendisine teslim etmek,

c) İlgili teknik düzenlemede belirtilen tüm belgeleri; bu belgeler  kapsamındaki son ürünün yurt içinde üretiliyor ise üretildiği, ithal ise  ithal edildiği tarihten itibaren ilgili teknik düzenlemede belirtilen  süreyle, bu sürenin belirtilmemesi halinde on yıl boyunca muhafaza etmek  ve istenilmesi halinde denetmene ibraz etmek,

ç) Piyasaya arzın geçici veya sürekli yasaklanması, piyasada bulunan  ürünlerin toplatılması, ürünlerin kısmen veya tamamen bertaraf edilmesi  kararı verilmesi durumunda, stoklarında ve piyasada bulunan ürünlerin  markası, modeli, seri veya parti numarası, sayısı ve dağıtıldığı yerlere  dair bilgi ve belgeleri vermek,

d) Piyasaya arzın geçici olarak durdurulması halinde tüm satış ve  dağıtım noktalarını bilgilendirmek ve sonucundan Bakanlığa bilgi vermek,

e) Kendi faaliyetleri ile sınırlı olmak üzere; ürünün öngörülen  kullanım süresi içinde, yeterli uyarı olmaksızın fark edilemeyecek  nitelikteki riskleri hakkında tüketicilere gerekli bilgiyi sağlamak,  özelliklerini belirtecek şekilde ürünü işaretlemek; gerektiğinde  piyasaya arz edilmiş ürünlerden numuneler alarak test etmek, şikâyetleri  soruşturmak ve yapılan denetim sonuçlarından dağıtıcıları haberdar  etmek, riskleri önlemek amacı ile ürünlerin toplatılması ve bertarafı da  dâhil olmak üzere gerekli önlemleri almak,

f) Güvensizlik tespit edilen ve hakkında idari yaptırım uygulanan  ürünlere ilişkin 12 nci maddede belirtilen yükümlülükleri yerine  getirmek.

(2) Güvensiz ürünlere ilişkin verilen piyasaya arz yasağı, toplatma ve  bertaraf kararlarının uygulanmasının ve risk altındaki kişilerin  bilgilendirilmesinin sağlanması amacıyla;

a) Üretici; güvensiz ürünlere ilişkin hazırlanacak ilan metninin,  ulusal düzeyde yayın yapan iki televizyon kanalında 07.00 - 22.00  saatleri arasında 30 saniyeden az olmamak üzere yazılı ve sesli şekilde  bir gün yayınlanmasını ve ulusal düzeyde dağıtımı yapılan iki gazetede  sayfanın en az dörtte biri büyüklüğünde Basın İlan Kurumu aracılığıyla  bir gün ilan edilmesini, kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten  itibaren on gün içinde sağlar.

b) Risk altındaki kişilerin belirli bir yerleşim yerinde toplanması  ve yerel yayın yapan gazete ile televizyon kanalları vasıtasıyla  bilgilendirilmesinin mümkün olduğu durumlarda, bu duyuru yerel basın ve  yayın organları yoluyla yapılır. Risk altındaki kişilerin tamamına  ulaşılabildiği durumlarda ise bu kişiler doğrudan bilgilendirilir.

c) Bakanlık, güvensiz ürünlere ilişkin hazırlanacak veya yapılacak  ilanlarda güvensiz üründe tespit edilen riskin derecesine göre ilanın  şekli, zamanı, süresi ve ilanın yapılacağı televizyon ve gazetelere  ilişkin ek hususlar belirleyebilir.

ç) Üretici güvensiz ürünlere ilişkin ilanı, Bakanlık internet  sitesinde yayımlanmak üzere Bakanlığa bildirir. Bakanlık, üreticinin  ilanını takip edecek şekilde bu ürünlerle ilgili bilgileri bir yıl süre  ile internet sitesinde ilan eder.

d) Güvensizlik tespiti sonucunda Bakanlık tarafından verilen piyasaya  arz yasağı, toplatma ve/veya bertaraf kararlarının gerekleri bu  kararların tebliğ tarihinden itibaren en geç altı ay içinde üretici  tarafından yerine getirilir ve yerine getirildiği belgelenir. Üretici bu  faaliyetlerden doğan her türlü masrafı karşılamakla yükümlüdür.

(3) Güvensiz ürünlere ilişkin ilanlar açık ve net olmak zorundadır.  İlgisiz veya ilanın amacını ortadan kaldıran ifadelere yer verilemez.

(4) Güvensiz ürünlere ilişkin ilanlarda aşağıdaki bilgilerin bulunması  zorunludur:

a) Üreticinin adı, unvanı ve adresi,

b) Ürünün adı, markası, modeli, cinsi, fotoğrafı, seri ya da lot  numarası veya ürünü net şekilde tanıtan bilgi,

c) Ürünün geri çağrılma nedeni, güvensiz olduğu ve alınan önlemler  hakkında bilgi,

ç) Ürünün iade edileceği yerler veya üründeki sorunun giderilmesini  teminen gönderilebileceği adresler hakkında bilgi,

d) Ürünün taşıdığı risk, riskten sakınmak veya sorunu gidermek için  önerilen yöntemler hakkında bilgi.

(5) Bakanlık, duyurunun yukarıdaki esaslara uygun ve risk altındaki  kişilerin haberdar edilmesini sağlayacak şekilde yayınlanıp yayınlanmadığını  denetler ve eksiklik tespit edilmesi halinde duyurunun tekrarını sağlar.

(6) Üreticilerin güvensiz ürünlere ilişkin ilan, toplatma ve bertaraf  gibi yasal yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda, bu yükümlülükler  Bakanlık tarafından yerine getirilir. Bu kapsamda Bakanlıkça yapılacak  masraflar, üretici tarafından karşılanır. Bu masraflar hakkında, 6183 sayılı  Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.

Dağıtıcının yükümlülükleri

MADDE 16 – (1) Dağıtıcı, sahip olduğu bilgiler  çerçevesinde, güvenli olmadığını bildiği ürünleri piyasaya arz edemez.  Dağıtıcı, faaliyetleri çerçevesinde, ürünlerin taşıdığı riskler ve bu  risklerden korunmak için alınması gereken önlemler hakkında ilgililere bilgi  verir.

(2) PGD faaliyetleri sonucunda aykırılıkları belirlenen ürünlere ilişkin  olarak üreticinin tespit edilemediği durumlarda, üreticinin veya ürünü  tedarik ettiği kişinin kimliğini Bakanlıkça talep edildiği tarihten itibaren  on gün içinde bildirmeyen dağıtıcı, üretici olarak kabul edilir.

Gönüllü geri çağırma

MADDE 17 – (1) Üreticiler, güvensiz ürünlerinin  piyasada yer aldığını kendilerinin tespit etmesi halinde, bu ürünleri  gönüllü geri çağırabilir ve gerekli tedbirleri alır. Ancak, üretici piyasada  gerçekleştirdiği her türlü geri çağırma ve aldığı tedbirlere ilişkin tüm  bilgi ve belgeleri Bakanlığa iletmekle yükümlüdür. Üreticiler gönüllü geri  çağırmalarda risk altındaki kişilerin bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla,  gerekli bilgileri Bakanlık internet sitesinde yayımlanmak üzere Bakanlığa  bildirir. Ayrıca, bu bilgiler üreticinin internet sitesinde de yayımlanır.

Ürünlerin izlenebilirliği

MADDE 18 – (1) Üreticiler, ürünlerin üzerinde  seri, model, parti numarası veya başka bir şekilde ürünlerinin tespit  edilmesini sağlayacak bilgilere yer vermek zorundadır.

(2) Üreticiler, toplatma, imha veya düzeltici faaliyetin uygulanması  gerektiğinde parti, seri, lot bazında kayıt oluşturmak ve istenildiğinde bu  kayıtları Bakanlığa sunmak zorundadır.

(3) Üreticiler gerekli bilgileri, ürünün büyüklüğünün veya doğasının buna  izin vermediği durumlarda ürünün ambalajında veya yanında verilen bir belge  ile sağlamak zorundadır.

(4) Üreticiler, ticari unvanları veya tescilli markaları ile iletişim  bilgilerini ürünlerin üzerinde, bunun mümkün olmadığı durumlarda ürünün  ambalajında veya yanında verilen bir belgede gösterir.

(5) Üreticiler, ürünlerin izlenebilirliğini sağlamak için gerekli  önlemleri almak zorundadır.

ALTINCI BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Bilgilerin gizliliği

MADDE 19 – (1) PGD faaliyeti sırasında Bakanlık  merkez teşkilatı veya il müdürlüklerince yapılan yazışmalar, ihbar ve  şikâyetler ile denetimlerde temin edilen ve ticari sır niteliğindeki veya  fikri ve sınai mülkiyet hakkına ilişkin bilgiler gizli tutulur. Ancak,  mevzuatın ve insan sağlığı ve güvenliğinin gerektirdiği hallerde yapılan  duyurular bu kapsamda sayılmaz.

Yaptırımların uygulanması

MADDE 20 – (1) Ürünün piyasaya arzının  yasaklanması, piyasaya arz edilmiş ürünlerin toplatılması ve ürünün kısmen  veya tamamen bertaraf edilmesi kararı Bakanlıkça verilir ve bu kararların  gereklerinin üretici tarafından yerine getirilip getirilmediği il  müdürlüklerince takip edilir.

(2) Güvensizlik halinde Kanunun öngördüğü idari para cezası kararı  Bakanlık tarafından, teknik düzenlemeye aykırılık halinde Kanunun öngördüğü  idari para cezası kararı ise Valilik tarafından verilir.

(3) Teknik düzenlemeye aykırılık başka bir ilde tespit edilmiş olsa bile  üretici hangi ilde yerleşikse o il müdürlüğü idari para cezasını uygular.

(4) Ürünün, insan sağlığını, can ve mal güvenliğini tehlikeye  düşürebileceğine dair kesin belirti bulunması halinde piyasaya arzın geçici  olarak durdurulması kararı; denetmenin önerisi üzerine ürünün test ve/veya  muayenesi için daha uzun bir sürenin gerekli olmaması durumunda üç günü  aşmamak üzere il müdürlüğü tarafından verilir.

Tebligat

MADDE 21 – (1) İdari para cezası ve/veya idari  tedbirleri içeren idari yaptırım kararlarının tebliğinde, 11/2/1959 tarihli  ve 7201  sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 22 – (1) 19/7/2012 tarihli ve 28358 sayılı  Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği  yürürlükten kaldırılmıştır. Diğer mevzuatta söz konusu Yönetmeliğe yapılan  atıflar bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır.

Yürürlük

MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde  yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 24 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gümrük  ve Ticaret Bakanı yürütür.

Ek-1