Bakanlığımız ve Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı’nın (TÜİK) ortak çalışmaları neticesinde her ay açıklanan resmi dış ticaret istatistiklerinin ana kaynağını Bakanlığımız idari kayıtları oluşturmaktadır. Başta ticaret politikası olmak üzere birçok alanda ülke stratejisinin belirlenmesinde temel göstergelerden birisi olan dış ticaret istatistiklerinin sağlıklı ve güvenilir olması önem arz etmektedir.

Bilindiği üzere, Bakanlığımızca derlenen idari kayıtlar kullanılmak suretiyle gerek Bakanlığımız birimleri, gerekse Bakanlığımız dışındaki kurum ve kuruluşların bilgi talepleri karşılanmakta ve/veya protokol kapsamında veri akışı sağlanmakta ve bu bilgiler üzerinden kararlar alınmakta veya birtakım belgeler verilmektedir.

Dış ticaret istatistiklerinin derlenmesinde uluslararası kuruluşlarca oluşturulan (Birleşmiş Milletler, Eurostat vb.) dokümanlarda yer alan yöntem ve esaslara uyulmakta ve bu çerçevede ithalat istatistikleri CIF (USD), ihracat istatistikleri ise FOB (USD) değerlerine göre hesaplanmaktadır.

Söz konusu istatistiklerin uluslararası metodolojiye uyumlu ve karşılaştırılabilir olarak oluşturulabilmesi için her ay veri doğrulama ve düzeltme işlemleri (analiz) yapılmaktadır. Ancak, Bakanlığımız Veri Ambarı Sisteminde kayıtlı dış ticarete ilişkin verilerin üzerinde yapılan analiz işlemlerinde hatalı veri giriş işlemlerinin yapıldığı tespit edilmiştir.

Gümrük beyannamelerinin doldurulmasına ilişkin Gümrük Yönetmeliği’nin 14 nolu ekinde beyanname doldurulmasına ilişkin hükümler olmasına rağmen Bakanlığımız veri ambarı sistemine veri sağlayan BİLGE programı ile mükelleflerin kendi bürolarından kullandığı (WEB_EDI) diğer programlarda da veri giriş işlemlerinin sağlıklı yapılabilmesini teminen 2009/49 sayılı bir Genelge yayımlanmıştır.

Beyannamelerin doldurulması esnasında “4.İstatistik Kıymet” alanına girilen bilgilerin ihracatta FOB (Fatura USD dolar), ithalatta ise CIF (Fatura + Sigorta + Navlun USD dolar) değeri olarak girilmesi gerekirken birçok beyanname kaydında belirtilen şekilde beyan edilmediği tespit edilmiştir. (Ek)

Ayrıca, yapılan incelemeler neticesinde bazı ihracat beyannamelerinin doldurulmasında FOB ve aynı nitelikteki teslim şekilleri (EXW, FCA, FAS) dışında kalan teslim şekillerinde, beyannamenin “46.İstatistiki Kıymet” kutusuna 42 nolu kutuda yer alan “Kalem Fiyatı” ile navlun ve sigorta bedeli değerleri dikkate alınmadan FOB dolar şeklinde yazıldığı görülmüştür

Bu nedenle, beyannamenin “46.İstatistik Kıymet” alanının daha sağlıklı doldurulabilmesini teminen BİLGE programında bazı düzenlemeler yapılmıştır.

Bu kapsamda;

1) FOB ve benzeri teslim şekillerinde beyan edilen değerlerin beyannamenin “46. İstatistik Kıymet” alanına otomatik olarak yazılmasına,

2) FOB harici teslim şekillerinde teslim şekline göre “Sigorta”,“Navlun” veya “Sigorta ve Navlun” alanlarına bu alanların karşılığı olan verilerin girişlerinin yapılmasına,

3) Beyannamedeki her bir kalem değer toplamlarının “22. Toplam Fatura Değeri”nden büyük girilmesinin engellenmesine,

4) "42.Kalem Fiyatı" USD değerinin, CFR, CIF ve aynı nitelikteki teslim şekillerinde navlun veya navlun ve sigorta düşülmeksizin aynen 46 nolu "46.İstatistiki Kıymet" kutusuna girilmesi halinde, "Dikkat! istatistiki kıymet beyanınız yüksek olabilir, FOB/USD değerinin girildiğinin doğruluğunu kontrol ediniz" mesajı verilmesine,

5) "46.İstatistiki Kıymet" kutusuna, CFR, CIF ve aynı nitelikteki teslim şekillerinde 42 nolu kutuda yer alan "Kalem Fiyatı" nın USD değerinden daha yüksek değer girilmesi halinde “Gümrük Yönetmeliğinin 14 numaralı ekinde bu kutuya ilişkin belirlenmiş kıymeti giriniz” mesajı verilmesine,

6) İhracatta, “46.İstatistiki Kıymet” in kutusunun alt kısmına “İHRACAT-FOB USD DOLARI” ithalatta ise “İTHALAT-CIF USD DOLARI” uyarıcı not yazılmasına,

imkân sağlanmıştır.

Diğer taraftan, söz konusu düzenlemelerin beyanname veri girişinin yapıldığı BİLGE programı dışında EDI programı için de uyarlanması gerekmektedir.

İhracat beyannamelerinin doldurulmasında, belirtilen teslim şekli dikkate alınarak, “46.İstatistiki Kıymet” alanına FOB Dolar değerinin, ithalatta ise CIF Dolar değeri yazılmasına ilişkin gerekli hassasiyetin gösterilmesi ve ilerleyen dönemde de şu ana kadar yapılan incelemelerin devam edeceğinin bilinmesi hususunda bilgi ve gereğini rica ederim.

EK:

1 adet excel dosyası

DAĞITIM:

Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri

Gümrük Müşavirleri Dernekleri (Ankara, İstanbul, İzmir, Mersin, Bursa)