T.C.
TİCARET BAKANLIĞI
Gümrükler Genel Müdürlüğü

Sayı : E-96603261-120.01.02.12
Konu : İhracat Refakat Belgesi Muayene ve
             Müzekkere Ekranı

07.12.2020 / 59614350
DAĞITIM YERLERİNE

İlgi: a) 06.11.2018 tarihli, 38585172 sayılı yazımız.
        b) 14.02.2019 tarihli, 41688439 sayılı yazımız.

Bilindiği üzere, ihracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmış eşyanın karayoluyla Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde, transit rejimi altında transit beyannamesi yerine "İhracat Refakat Belgesi (İRB)" kapsamında taşınabilmesi amacıyla başlatılmış olan İRB uygulamasına ilişkin 02.11.2018 tarihli ve 2018/19 sayılı Genelge yayımlanmış ve ilgi (a)’da kayıtlı yazımız ekinde gönderilerek ihracat refakat belgesinin ihracat eşyasının varış gümrük idaresi Kapıkule, Hamzabeyli, İpsala, Pazarkule, Dereköy ve Uzunköprü Gümrük Müdürlükleri hariç kara hudut kapıları ve Ro-Ro gümrük müdürlükleri olacak şekilde taşınmasında kullanılabilmesi yönünde düzenleme yapılmıştı.

Bu defa, çıkış gümrük idarelerince İRB programında muayene ve müzekkere işlemlerinin yapılabilmesine ve BİLGE programı Gümrük Referans Verilerinde ilgili modül alanının altına İRB kutucuğunun açılması ve çıkış gümrük idarelerince muayene memuru görevlendirme işleminin bu kutucuk seçildikten sonra yapılabilmesine yönelik düzenlemeler yapılmış olup, söz konusu düzenlemeler 14.12.2020 tarihinde devreye alınacaktır.

Bu çerçevede, güncellenmiş "İhracat Refakat Belgesi Uygulama Kılavuzu" ekte yer almakta olup söz konusu kılavuza programın yeni versiyonunun yayımlanacağı 14.12.2020 tarihi itibarıyla https://portal.ticaret.gov.tr/birimler/gumrukler-genel-mudurlugu/transit-ve-tir adresinden de ulaşılabilecektir.
Bilgileri ile bağlantınız çıkış gümrük idarelerince düzenlemelerin devreye alınacağı tarih itibarıyla gerekli tedbirlerin alınması hususunda gereğini rica ederim.

Mustafa GÜMÜŞ
Bakan a.
Genel Müdür
 

EK: 1 adet Kılavuz
 

DAĞITIM:
Tüm Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüklerine
 

İHRACAT REFAKAT BELGESİ UYGULAMA KILAVUZU

14.12.2020

Halihazırda, ihracat eşyasının yurt dışı edilmek üzere ihracat gümrük idaresinden çıkış gümrük idaresine karayolu ile sevkinde, duruma ve tercihe göre eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışında taşınmasını da kapsayacak şekilde bir TIR Karnesi ya da NCTS’den bir T1 beyanı düzenlenebildiği gibi eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde çıkış gümrük idaresine kadar taşınması için NCTS’den bir TR (ulusal transit) beyanı da düzenlenebilmektedir.

İhracat eşyasının Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde çıkış gümrük idaresine kadar ulusal transit rejimi kapsamında taşınmasına ilişkin beyanı kolaylaştırmak ve işlem süreçlerini hızlandırmak amacıyla, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 84 üncü maddesinin 5 inci fıkrası uyarınca ve yapılan teknik düzenlemeler çerçevesinde, bu kapsamdaki eşyanın taşınmasında, NCTS programından transit beyannamesi düzenlenmesi yerine, İhracat Refakat Belgesi (İRB) programından İRB düzenlenebilecektir.

Yukarıda belirtilen hususlar çerçevesinde, İRB düzenlenmesinde ve İRB’ye ilişkin süreçlerde aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.

1- İRB’nin yükümlü tarafından tescili:

1.1 BİLGE programında İhracat Refakat Belgesi uygulaması ekranında Hareketler-Yeni Kayıt komutu verilerek tescil ekranı açılır.

 

1.2 “Rejim hak sahibi vergi no”, “Taşıyıcı vergi no”, “İhracatçı vergi no” ve “İhracat beyannamesi numarası” bilgileri sisteme girilir. Bu dört bilgi girildikten sonra, yükümlü tarafından "1.Kontrol" butonuna basılır.

Taşıyıcının Türkiye’de kayıtlı vergi no.su bulunmaması halinde; “taşıyıcı vergi no” alanına 11 adet ‘0’ yazılır.

Araca farklı gümrük idarelerinden eşya yüklenmesi (parsiyel) durumu da dahil olmak üzere bir İRB’de tek bir rejim hak sahibi olabileceğinden, İRB’ye ihracat beyannamesi eklemesi de İRB’yi tescil eden rejim hak sahibi tarafından yapılabilecektir.

 

 

1.3 Tescil edilmekte olan İRB kapsamı sevkiyatta araca yüklenecek ihracat eşyasının kap ve ağırlık bilgisi “1.Kontrol” butonuna basılması sonrasında sağda yer alan ilgili yeşil alanlara girilir. İRB’ye eklenecek ihracat beyannamesinin birden fazla araçla taşınacak olması durumunda “Parçalı mı?” seçeneği seçilir. Daha sonra, aşağıda görüntülenen “Beyanname Kalem Bilgileri” başlıklı alanda kalemler görüntülenerek kontrolü sağlanır. İRB kapsamı sevkiyatta araca yüklenecek ihracat beyannamesi kalemleri “Beyanname Kalem Bilgileri” alanından “Yüklenecek Mi?” kolonundan seçilir. (Bütün kalemlerden araca yükleme yapılacak ise “Yüklenecek Mi?” yazısına çift tıklamak yeterlidir.) Ardından, "2. İRB'ye Ekle" butonuna basılmasıyla birlikte İRB’ye eklenen ihracat beyannamesi bilgileri “İRB Bilgileri” alanına düşer.

 

( “İRB Bilgileri” alanında yer alan bilgilerin kontrolü sonucunda bir hata fark edilmesi durumunda bilgilerin bulunduğu satıra çift tıklanarak satır silinebilir.)

1.4 Son olarak aracın plaka, ülke ve tür bilgileri ile varış ve sınır idareleri seçilerek "3. Kayıt" butonuna basılır ve İRB tescil edilir. (Kalem seçimi yapılan her ihracat beyannamesi için “3.Kayıt” butonuna basılır.)

Aynı gümrük idaresinden eklenecek birden fazla İhracat Beyannamesi varsa, her ihracat beyannamesi için aynı işlemler tekrarlanır.

Farklı gümrük idarelerinden eklenecek birden fazla İhracat Beyannamesi varsa, ilk hareket gümrük idaresinde “1- İRB’nin yükümlü tarafından tescili” ve “2- İhracat Gümrük İdaresinde transit süresi, mühür bilgilerinin girilmesi ve Ulaştırma (U.NET) işlemlerinin tamamlanması” bölümlerinde açıklanan işlemler yapıldıktan sonra parsiyel yükün alınacağı diğer gümrük idaresi/idarelerinde, ilk hareket gümrük idaresinde oluşturulan IRB numarası yükümlü tarafından HareketleràİRB'yi Çağırma/Eşya Ekleme komutu kullanılarak çağrılır. Ardından 1.2 bölümünde ve sonraki bölümlerde belirtilen işlemler gerçekleştirilir.

1.5 Bu işlemler sonucunda İRB “Tescil Edilmiş” statüye gelir ve geçici bir tescil no alır.

(İRB İdare tarafından onaylanana kadar İRB geçici tescil no ile çağırılarak, plaka düzeltme vb. değişiklikler yapılabilir veya “Hareketleràkayıt iptal” komutuyla İRB kaydı tümden iptal edilebilir.)

Yükümlü tarafından "Hareketler à İRB Çıktısı" komutuyla İRB çıktısı alınır. Gözetim memurunca bu İRB çıktısına istinaden gerekli kontroller yapılarak güvenlik mührü tatbik edilir ve güvenlik mührü bilgileri İRB çıktısı üzerine kaydedilir. İRB çıktısı, onay işlemi yapılmak üzere onay servisine teslim edilir.

İhracat Refakat Belgesinde yer alan gönderici ve alıcı bilgisi ile kalem listesindeki eşya bilgileri ilgili ihracat beyannamesinden otomatik olarak gelirken; rejim hak sahibi, taşıyıcı, plaka ve varış gümrük idaresi bilgileri yükümlü tarafından İRB programına girilen bilgilerden getirilmektedir. Mühür adedi ve numaraları ile transit süre sınırı bilgisi ise onay işlemini gerçekleştiren memur tarafından sisteme girilmektedir.

2- İhracat Gümrük İdaresinde transit süresi, mühür bilgilerinin girilmesi ve Ulaştırma (U.NET) işlemlerinin tamamlanması:

2.1 İlgili memur tarafından HareketleràİRB'yi Çağırma/Eşya Ekleme komutu kullanılarak İRB numarası barkod okuyucu yardımıyla veya elle İRB no girilerek çağırılır; yükümlü tarafından girilen bilgiler kontrol edilir.

(İRB Bilgileri alanında yer alan Rejim Hak Sahibi Vergi No, Taşıyıcı Vergi No, İhracatçı Vergi No kolonlarında yer alan vergi numaraları alanlarının üzerine imleç (fare) ile gelinmesi halinde (vergi numarasının 00000000000 olmaması halinde) ilgili firma ünvanı ekrana gelecektir.)

2.2 Transit süre sınırı ile araca tatbik edilen mühür numarası sisteme girilir. Mühür numarası yazıldıktan sonra “Enter” tuşuna basılır. Eşyanın açık olarak sevk edilmesi (yani mühür tatbik edilmemesi) durumunda ise “Açık Sevk” yazısının solundaki kutucuğa tıklanır. Yanlış girilen mühür numarasını silme tercihi için girilen mühür numarası üzerine çift tıklanır. Plaka değişikliği gerekiyorsa gerekli değişiklikler yapılarak, U.NET işlemlerini tamamlamak üzere "3. Kayıt" butonuna basılır. Bu işlem sonrası Ulaştırma ekranı otomatik olarak açılır, açılmaması veya sonradan erişim/müdahale için HareketleràUlaştırma Ekranı kullanılabilmektedir.

2.3 Bu işlemler sonucunda İRB “Tescil Edilmiş” statüden “Onaylanmış” statüye gelir ve geçici tescil numarası “(YIL)(GÜMRÜK KODU)IR(SIRA NO) – ÖR: 18061600IR001234” sistematiğine uygun bir İRB tescil no’ya dönüşür. Ulaştırma işlemlerinin ardından sistemin araç geçişine izin vermesi ile birlikte "Hareketler à İRB Çıktısı" komutu seçilir ve ardından çıkan uyarı ekranından “Ana Ekran Çıktısı” veya “Standart Çıktı” seçeneklerinden biri seçilerek İRB çıktısı alınıp imza ve kaşe tatbiki sonrası taşıyıcıya teslim edilir ve transit serbest bırakılmış olur.

(“Ana Ekran Çıktısı” seçeneğinde İRB çıktısında “Kalem Bilgileri” alanı yer almayacak, “Standart Çıktı” seçeneğinde ise “Kalem Bilgileri” alanı yer alacaktır.)

2.4. “Kayıt İptal” işlemi: İRB, idare onayı sonrasında fark edilen herhangi bir hatalı durum karşısında memur tarafından ekrana çağrılarak “HareketleràKayıt iptalàTamam” komutuyla bir önceki statüye (“Tescil Edilmiş”) getirilebilir veya yükümlünün dilekçe ile başvurusuna istinaden “HareketleràKayıt iptalàİptal” komutuyla tümden iptal edilebilir.

3- Çıkış Gümrük İdaresinde Yapılacak İşlemler (Kara hudut kapısı işlemleri):

3.1 Çıkış gümrük idaresinde (kara hudut kapısı) tescil servisinde görevli memur tarafından; HareketleràİRB'yi Çağırma/Eşya Ekleme komutu kullanılarak İRB numarası barkod okuyucu yardımıyla veya elle İRB no girilerek çağırılır.

(Memur tarafından çağrılan İRB’nin hareket gümrük idaresi tarafından onaylanmış statüde olmaması halinde aşağıdaki gibi bir hata mesajı alınacaktır.)

3.2 Bu aşamadan sonra memur tarafından şoförün T.C. kimlik numarası, yabancı şoför için pasaport numarası girilip enter tuşuna basılması ile birlikte bilgiler otomatik olarak ekrana getirilir, gelen bilgiler (Transit süresi ve mühür no kontrolü dahil) memur tarafından kontrol edildikten sonra “3. Kayıt” tuşuna basılır. (Bu butona basılmadan önce plaka bilgisi gibi düzeltilecek alanlar düzeltilebilmektedir.)

(Sadece RoRo gümrüklerinde çalışan memurların görebileceği şekilde “Şoförsüz” seçimli kutu seçeneği “Şoför Bilgileri” bölümünde yer alacak olup “Şoförsüz” kutusunun seçilmesi halinde önceden belirlenmiş değerler ilgili alanlara atanacaktır.)

Ulaştırma Kayıt Düzeltme: Ulaştırma işlemlerinde, iç gümrük idarelerinin girmiş oldukları bilgilerin sınır gümrük idarelerinde değiştirilmesi gereken durumlar için; İRB ekrana çağrıldıktan sonra “HareketleràUlaştırma Ekranı” menüsünden Ulaştırma Ekranına geçilir. Ulaştırma ekranı ana penceresinden “KayıtàDeğiştir” komutu ile ulaştırma bilgileri düzeltilebilecektir.

3.3 Muayene İşlemleri: Tescil servisinde görevli memur tarafından; “3. Kayıt” tuşuna basıldıktan sonra sistem tarafından otomatik olarak hat ataması gerçekleştirilerek atanan hat ve memur bilgisi ekranda gösterilir.

İRB’nin sarı hattan işlem görmesi halinde muayene işlemleri tescil memuru tarafından devam ettirilir. MuayeneàMuayene Onayı ekranında İşlemleràMuayene Sonucu komutu kullanılarak açılan ekranda açıklama alanı doldurularak onay butonuna basılır. Uygun seçeneği otomatik olarak seçili gelir ve değiştirilemez.

 

Muayene esnasında herhangi bir şüphe nedeniyle İRB’nin kırmızıdan işlem görmesi isteniliyorsa MuayeneàMüzekkere ekranında İşlemleràYeni Müzekkere komutu kullanılarak açılan ekranda müzekkere gerekçe alanı doldurularak onay butonuna basılır. Müzekkere gerekçesinin diğer seçilmesi halinde açıklama alanına en az 50 karakter veri girişinin yapılması zorunludur.

 

Müzekkerenin doldurulmasına müteakip İşlemleràİdareye Sun komutu kullanılarak müzekkere onaya gönderilir. Müzekkere onaylanıncaya kadar İşlemleràDüzelt seçeneği ile düzeltme yapılabilir. İdareye sunulan müzekkere idare amirince onaylanıncaya veya ret edilinceye kadar söz konusu İRB’nin muayene işlemlerine devam edilemez. Müzekkerenin onaylanması için Müdür/Müdür Yardımcısı yetkisiyle İRB Modülü açılarak HareketleràİRB'yi Çağırma/Eşya Ekleme menüsünden İRB ekrana getirilir. MuayeneàMüzekkere ekranında İşlemleràOnayla/Red komutu kullanılarak müzekkere onaylanır veya reddedilir. Müzekkerenin onaylanması halinde İRB’nin hattı sistem tarafından kırmızıya çevrilir ve yeni bir muayene memuru atanır.

 

 

Muayene Memuru Değişikliği: Müdür/Müdür Yardımcısı yetkisiyle İRB Modülü açılarak MuayeneàMuayene Memuru Değiştir ekranında İRB No girilerek İşlemleràMuayene Memuru Değiştir komutuyla açılan ekranda gerekçe girilerek onaya basılır.

 

İRB’nin kırmızı hattan işlem görmesi halinde muayene işlemleri muayene memuru tarafından devam ettirilir. Muayene memuru yetkisiyle IRB Modülü açıldığında Muayene Onayı Bekleyen İRB’ler liste halinde memura gösterilir. Memur tarafından ilgili İRB no seçilerek işleme devam edilir. Aynı listeye MuayeneàMuayene Onayı Bekleyen İRB’ler komutuyla da ulaşılabilir.

 

MuayeneàMuayene Onayı ekranında İşlemleràMuayene Sonucu komutu kullanılarak açılan ekranda muayene sonucu alanına “Uygun” veya “Uygun Değil” seçeneklerinden biri seçilerek açıklama alanı doldurulur ve onay butonuna basılır.

Muayene sonucuna “Uygun” seçeneğinin seçilmesi halinde “Bu işlem ile İRB ‘Yurtdışı Edilebilir’ statüye gelecektir. Devam etmek istiyor musunuz?” uyarısına “Evet” seçilerek İRB “Yurtdışı Edilebilir” statüye getirilir, Kara Kapıları Taşıt Takip Programına veri aktarımı sağlanır ve aracın Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi mümkün olur.

 

Muayene sonucuna “Uygun Değil” seçeneğinin seçilmesi halinde açıklama alanı ve gerekçenin girilmesi zorunludur. Ekle butonu kullanılarak bir veya daha fazla gerekçe eklenmesi mümkündür.

Uygun olmama gerekçesi olarak Beyan Harici Eşya seçilmesi halinde en az bir adet eşya satır bilgisinin girilmesi zorunludur. Bu ekranda, Eşya kodu (en az 4 haneli), Eşya Tanımı, Ölçü Birimi ve Miktar alanlarının tamamı doldurularak ekle butonuna basılır.

 

Uygun olmama gerekçesi olarak Kap Kilo Uyuşmazlığı seçilmesi halinde ilgili sekmeye tespit edilen kap ve kilo bilgilerinin girilmesi zorunludur.

Muayene sonucu “Uygun Değil” seçilerek muayene onaylandığında memura “Aracın yurtdışına çıkmasına izin verilsin mi?” sorusu sorulur. Bu soruya evet denilmesi halinde İRB “Yurtdışı Edilebilir” statüye geçer ve İRB’nin yurtdışı edilebilir verisi Kara Kapıları Taşıt Takip Programına gönderilir.

 

“Aracın yurtdışına çıkmasına izin verilsin mi?” sorusuna hayır denilmesi halinde “Bu işlem ile İRB ‘Yurtdışı Edilemez’ statüye gelecek ve işlem geri alınamayacaktır. Devam etmek istiyor musunuz?” uyarısı çıkar. Bu uyarıya “Evet” seçilmesi halinde İRB, nihai statü olan “Yurtdışı Edilemez” statüsüne geçer ve İRB’nin yurtdışı edilebilir verisi Kara Kapıları Taşıt Takip Programına gönderilemez. “Yurtdışı Edilemez” statüsünde olan İRB’ler için “Hareketler” menüsünde yer alan “Kara Kapılarına Veri Aktar” butonu çalıştırılamaz.

 

 

 

(“İRB “Yurtdışı Edilebilir” statüye geldiği, ancak sistemsel bazı nedenlerle KKTP’ye veri aktarılamadığı durumlarda, “Hareketlerà Kara Kapılarına Veri Aktar” komutuyla KKTTP’ye veri aktarımı sağlanır.)

Araç plakasının Kara Kapıları Taşıt Takip Programından (KKTTP) çıkışının yapılması ile birlikte hem İRB kaydı nihai duruma getirilmiş olacak hem de ihracat beyannamelerinin kapatma işlemleri için açma yapan diğer programların kullandığı ortak kapatma programına (package ile) veri aktarımı sağlanacaktır.

“Kayıt İptal”: İRB, çıkış gümrük idaresindeki tescil memurunca şoför bilgileri girilerek kayıt tuşuna basıldığında herhangi bir hata ile karşılaşması halinde söz konusu memur tarafından ekrana çağrılarak “HareketleràKayıt iptal” komutuyla bir önceki statüye (“Onaylanmış”) getirilebilir. Sonrasında 3.1, 3.2, sıfırlanan ulaştırma kaydı ve 3.3 no.lu işlem basamakları tekrarlanır.

Memur profilinden sisteme giriş yapıldığında çıkan, İRB programının sağ alt köşesinde yer alan kutucuktaki “T” ibaresi tescil, “O” ibaresi onay, “S” ibaresi sınır idaresince gerçekleştirilen çıkış işlemlerini göstermekte olup söz konusu ibarelerin yer aldığı satırlarda söz konusu işlemin yapıldığı tarih, gümrük idaresi kodu ve işlemin yapan kişinin kimlik numarası yer almaktadır.

Tarihçenin Sorgulanması: İRB Modülü açılarak HareketleràİRB'yi Çağırma/Eşya Ekleme menüsünden İRB ekrana getirilir. MuayeneàTarihçe menüsü kullanılarak İRB’nin tarihçesi görüntülenir.